In deze tijden van corona roept een enkeling nog eenzaam in de woestijn over de situatie van vluchtelingen aan onze buitengrenzen. Zoals Tineke Strik, Europarlementariër voor GroenLinks. Samen met haar Duitse collega hield ze afgelopen week een livediscussie op YouTube – bijgewoond door niet meer dan dertig mensen. Ze spraken over het vluchtelingenkamp Moria en andere ‘hotspots’ op de Griekse eilanden. ‘Hoe kun je vechten tegen corona als hier een explosie ontstaat?’ vraagt Strik.
Ze zet het nog eens uiteen: er zitten 42.000 vluchtelingen opeengepakt in kampen, de sanitaire voorzieningen zijn belabberd, medische zorg is beperkt aanwezig, social distancing is onmogelijk, zelfisolatie al helemaal. ‘De mensen in de kampen zijn erg kwetsbaar voor het virus. Ze zitten vaak al jaren in deze situatie, hun weerstand is gering.’ Strik is niet de enige die hierop wijst. ‘Horrific’, noemen artsen ter plekke de omstandigheden waarin mensen in de kampen moeten leven. ‘In Moria is er één watertap voor dertienhonderd mensen en er is geen zeep beschikbaar’, meldde Artsen zonder Grenzen in een noodoproep. Omdat het een kwetsbare groep is, zullen de gevolgen van een eventuele uitbraak groot en dodelijk zijn (‘ook voor kinderen’), voorspellen artsen.
De Griekse regering heeft nu besloten de kampen te isoleren; inwoners zitten er tussen zeven uur ’s avonds en zeven uur ’s ochtends opgesloten, overdag mag één gezinslid naar buiten om boodschappen te doen. Ook voor hulpverleners zijn de vluchtelingenkampen moeilijker toegankelijk.
Afgelopen week heeft Strik, gesteund door een meerderheid in het Europees Parlement, de Europese Commissie opgeroepen iets te doen om asielzoekers te beschermen tegen het virus: evacueer ouderen, zieken en andere mensen met een verhoogd risico, zorg voor extra ziekenhuiscapaciteit en snelle hervestiging, met name van kinderen – lidstaten die eerder bereid waren kinderen op te nemen, hebben zich weer teruggetrokken. Ook hulporganisaties dringen aan op snelle evacuatie, evenals Het Europees Bureau voor de grondrechten. Sea Watch International stelt voor cruiseschepen, die nu toch niet in gebruik zijn, te gebruiken: ‘@EU_Commision evacueer de Griekse eilanden voordat de #COVID19 catastrofe de Griekse eilanden treft.’
Of ze gehoord worden? De mensen in de kampen zijn bang van niet. In Moria naaien ze zelf mondkapjes, meldt InfoMigrants op Twitter, om zich te beschermen tegen het virus.
Het aantal in 2020 getelde doden en vermisten op de Middellandse Zee was deze week, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 219