New Delhi – Vele families en vriendschappen werden in 1947 uiteengerukt door de opdeling van het koloniale Brits-Indië in het seculiere India en de ‘islamitische republiek’ Pakistan. Miljoenen hindoes en moslims verwisselden van staat. Honderdduizenden werden daarbij aan stukken gehakt of doodgeschoten. Niet echt lekker materiaal om een advertentie van te maken.
Google deed het toch, en het werd een hit. In een filmpje van drieënhalve minuut worden twee oude mannen, jeugdvriendjes van vóór de Partition, door hun kleinkinderen met elkaar herenigd na een zoektocht op internet. Op YouTube had het filmpje maandag al bijna zesenhalf miljoen hits.
De Indiër Prahlad Kumar moet slikken als ik hem het filmpje laat zien. ‘Ik wil graag even stil zijn, nu.’ Hij herinnert zich zijn dorpsjeugd in de Noordoost-Indiase deelstaat Bihar, waar hij twintig jaar na de Partition als hindoe-jongetje opgroeide tussen de moslims. Er waren nooit problemen, totdat enkele jonge moslims zich lieten opjutten door politici die op moslimstemmen uit waren. Kumar zocht zijn heil in New Delhi, waar hij als Hindi-leraar zijn studenten graag woorden en uitdrukkingen leert uit het sterk op Hindi lijkende Urdu, de taal van moslims in India en Pakistan.
Google’s advertentie heeft een gevoelige snaar geraakt. Na drie oorlogen en vele terreuraanslagen vragen veel Indiërs en Pakistanen zich af: wie houdt de vijandschap eigenlijk in stand? ‘Het enige wat ons scheidt, zijn onze politici die haat zaaien in onze harten’, schreef ene ‘Lal Gulabi’ (‘Rood Paars’ in het Hindi) onder het YouTube-filmpje. Van ons hoeft het niet meer, is de teneur van de reacties van Indiërs en Pakistanen: inlichtingendiensten die kansloze jongeren verleiden tot terreuraanslagen en generaals die de wapens laten spreken om te voorkomen dat hun eenheden worden wegbezuinigd.
In Pakistan is negentig procent van de inwoners islamitisch. ‘Dat zijn 160 miljoen mensen’, zegt Kumar. ‘Hier in India wonen nog altijd 150 miljoen moslims. Er is helemaal geen religieuze scheiding.’ Hij hoopt dat het filmpje politici toont dat toenadering acceptabel is voor hun achterban.
Afgelopen weekeinde leek Pakistans belangrijkste politicus, premier Nawaz Sharif, in de geest van de advertentie te handelen toen hij opriep alle visa-restricties tussen India en Pakistan op te heffen. Dat is goed nieuws, maar slecht getimed. In India naderen parlementsverkiezingen, en in de campagnes vormt ‘de Pakistaanse dreiging’ een onverwoestbaar thema. Zeker bij de 84 procent van de bevolking die geen toegang tot internet heeft.