Hofland

In zijn column Waarom hoop op Kerry schrijft H.J.A. Hofland (in De Groene Amsterdammer van 31 juli): «Tegen de tienduizend Iraakse burgers — niemand heeft ze geteld — hebben het leven gelaten.» Toevallig weet ik dat deze slachtoffers wel degelijk worden geteld. www.iraqbodycount.net vermeldt een minimum van 11336 en een maximum van 13305 gerapporteerde burgerslachtoffers. De site bevat verder een database met informatie over individuele «incidenten».

DAVID VEEN

via e-mail

Zomergasten

Theodor Holman schrijft in zijn Opheffer-column «Zomergasten is uitgeput» (in De Groene Amsterdammer van 7 augustus) dat in het programma Zomergasten de fragmenten belangrijker zijn geworden dan de gast. Hij realiseert zich blijkbaar niet dat dit altijd de bedoeling is geweest, en dat de officieuze ondertitel van het programma luidt: «De ideale tv-avond van …».

LIAN UMMELEN, Geleen

Craig Unger

Pieter van Os’ vraaggesprek met Craig Unger (in De Groene Amsterdammer van 7 augustus) naar aanleiding van de film Fahrenheit 9/11 biedt een genuanceerde kijk op de informatie die Unger heeft verzameld, de film van Michael Moore en de onbegrijpelijke kritieken die in Nederlandse media zijn gepubliceerd.

Maar aangezien ik de Amerikaanse ben (die al 32 jaar in Nederland woont) die de vraag stelde over de bekwaamheid van de Bush’en — waar in het artikel naar wordt verwezen — was ik nogal verbijsterd over de weergave daarvan. «Een vraag van een Amerikaanse strandde in ongerichte verontwaardiging. Met overslaande stem: ‹Die Bush is zo incompetent! Wat is uw verklaring daar toch voor?›», schrijft Pieter van Os.

Ten eerste. Mijn stem sloeg niet over van verontwaardiging, maar hooguit van zenuwachtigheid bij het spreken in het openbaar.

Ten tweede, en meer ter zake. Mijn vraag luidde hoe het mogelijk was, gezien hoe incompetent de beide Bush’en overkomen, dat zij hun financiële belangen zo competent hebben kunnen beschermen. Dat is toch wel een tikkeltje anders.

Ten derde. Ik vroeg of Unger enig idee had hoe men Amerikaanse kiezers (die Bush’ bewering geloven dat Amerika in Irak de «Oorlog tegen Terrorisme» voert) zou kunnen bereiken met andere informatie.

Is deze overdrijving misschien een uiting van vooroordelen jegens Amerikanen in het buitenland? Omdat ik anoniem word opgevoerd in het artikel betreft mijn verontwaardiging nu niet mijn persoon, maar des te meer de inaccurate weergave van wat ik zei.

J. EBEL, Amsterdam

De pil van Drion

Onlangs meldde het Journaal dat in Duitsland een jonge arts, 25 jaar, is opgepakt omdat hij in het verpleegtehuis waar hij werkt(e) zeker tien, maar misschien veertig mensen het leven heeft ontnomen. Er werd vanuit allerlei hoeken gesproken over moord, maar de broeder zelf schijnt te hebben aangegeven dat hij deze (bejaarde) patiënten van hun lijden heeft verlost en daarom juist zeer nobel heeft gehandeld.

Voor mijn werk in de thuiszorg kom ik regelmatig bij oude(re) mensen thuis. Tussen het schoonmaken door heb ik dan altijd wel een meer of minder interessant gesprek. Het zijn vaak alleenstaande vrouwen die hun man overleefd hebben, maar ook is het af en toe een alleenstaande man of een stel. Het valt me vaak op dat, bij de alleenstaande ouderen, de levenslust er grotendeels, zo niet geheel vanaf is. «Van mij hoeft het allemaal niet meer», is een vaak gehoorde uitspraak. Behalve dat het lastig is om hier gepast op te reageren, biedt het ook stof om wat dieper over na te denken. Wat zorgt ervoor dat ons de rillingen over het lijf lopen als we het hebben over de pil van Drion?

Huib Drion kwam in 1992 met het idee een pil te maken voor ouderen die het leven zat waren. Met deze pil, uiteraard zorgvuldig verkregen via huisartsen en psychiaters, zouden deze ouderen, wier levenslust verdwenen is en waarschijnlijk niet meer terugkomt, de beschikking krijgen over hun eigen dood.

De lancering van dit idee leverde een hoop commotie op, en tot nu toe is deze pil er dus nog niet gekomen.

Maar wordt het zo langzamerhand niet eens tijd om met z’n allen achter dit initiatief te gaan staan? Als een hoogbejaarde vrouw haar geliefde man heeft verloren aan een ziekte, zij nauwelijks of geen kennissen, laat staan vrienden heeft, zij vanwege haar eigen gebreken en ziektes niet meer buiten komt en elke dag hetzelfde patroon van opstaan, zitten, eten, zitten, eten en naar bed gaan heeft, terwijl zij zich nog volledig bewust is van alles om haar heen, komt zij niet in aanmerking voor euthanasie. Zij voldoet immers niet aan de voorwaarde van het ondraaglijk lijden zonder kans op herstel. Maar is het psychisch lijden dat deze vrouw wel degelijk ondergaat niet net zo erg? En is er enige kans op vooruitgang? Ik denk dat dit eerste wél en dit laatste niet het geval is en vind daarom dat deze vrouw, natuurlijk na een grondig onderzoek door een huisarts en één of twee psychologen/psychiaters, ook het recht heeft om op een waardige manier een einde aan haar leven te kunnen maken.

Eenzaamheid is iets wat wij niet moeten onderschatten. Ik durf te beweren dat meer dan driekwart van alle alleenstaande ouderen hier in meer of mindere mate last van heeft. Deze eenzaamheid, gepaard gaand met geen enkel perspectief meer, louter vanwege het feit dat het lichaam schier niets meer toelaat, vormt een psychische kooi waar deze ouderen in zitten opgesloten. Wie zijn wij om ze hier niet uit te bevrijden?!

JAAP VEROUDEN, Haarlem