In Melilla en Ceuta, de twee kleine Spaanse enclaves in Noord-Afrika, is islamitisch Europa al jaren een feit.
De hoge hekken rond Melilla staan er om de eindeloze migrantenstroom te keren. Maar de autonome stad zelf is al jaren een bonte culturele kruisbestuiving van christenen, joden, hindoes en moslims die schijnbaar vreedzaam samenleven. Moslims vormen er verhoudingsgewijs de grootste groep: zij bepalen het ritme van de stad én de politiek.
Het aantreden van de moslim Abdelmalik El Barkani als hoogste autoriteit in Melilla een paar jaar terug was een unicum voor het land. Hij is lid van de rechtse regeringspartij Partido Popular, die in het conservatieve stadje van oudsher dominant is. Zo is er ook het laatste standbeeld van Franco in de publieke ruimte te vinden.
De beeltenis van een oude Franco met verrekijker en wandelstok is een eerbetoon aan de herovering van Melilla op de Rif-stammen begin jaren twintig. Marokko betwist het gebied nog steeds. De melillenses voelen de afstand tot de rest van Spanje: de salarissen voor militairen en ambtenaren liggen aanzienlijk hoger dan in de rest van het land om maar personeel van buitenaf te kunnen werven.
Naast een grote legerbasis ligt de wijk La Cañada de la Muerte. Vroeger was het een plaats van vertier voor militairen die er kwamen voor drank en bordeelbezoek. Nu herbergt het de vele werklozen uit de stad, waar de economische crisis nog zwaarder dan op het vasteland heeft toegeslagen. Zo heeft ook ‘islamitisch Spanje’ zijn probleemwijk.
De Spaanse autoriteiten zien de enclaves als een broeinest voor terrorisme. Toch is het aantal Spaanse jihadisten dat in Syrië vecht relatief laag; het aantal Marokkaanse jihadgangers is daarentegen hoog. Vanwege de ligging van de enclaves vreest men dat een spillover-effect op de loer ligt. De laatste maanden werden zowel in Melilla als in Ceuta terreurcellen opgerold.
Een agent van de Guardia Civil heeft La Cañada de la Muerte zien veranderen. De lange baarden en niqaabs nemen volgens hem hand over hand toe. ‘Niet iedereen is er per se radicaal. Vrouwen trekken ook een niqaab aan als voorzorgsmaatregel, omdat de buurvrouw het ook doet’, zegt hij.