Wanneer iemand in Italië is overleden wordt bij het moeilijke telefoontje aan de naasten altijd een vertragingsmechaniek ingebouwd. ‘Het gaat niet zo goed met Roberto’, is een code die iedere Italiaan snapt. Het betekent dat Roberto er waarschijnlijk niet meer is, maar je smijt de harde boodschap niet als een emmer koud water in iemands gezicht.

Waarschijnlijk is het te wijten aan deze vorm van Italiaanse tact dat in het noorden van Europa het misverstand is ontstaan dat Italië ‘blij’ zou zijn met de slapste vluchtelingendeal die ooit uit de boezem van de Europese Commissie is gerold.

De verwachtingen waren hooggespannen, nadat Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen op 16 september had laten weten dat het opportunistische Verdrag van Dublin verleden tijd was. Eindelijk zou de oneerlijke bepaling dat het land van aankomst als enige verantwoordelijk is voor de asielzoeker/economische vluchteling worden geschrapt. Een bepaling die overduidelijk ten nadele is van de Europese landen die aan de Middellandse Zee liggen.

‘Meer dan vijfhonderdduizend al dan niet clandestiene bootvluchtelingen zijn de afgelopen vijf jaar op onze kusten aangespoeld. Daarvan zijn er slechts dertienduizend herverdeeld over andere Europese landen, en nog geen tienduizend teruggestuurd naar het land van herkomst. Aldus het grote onrecht dat Italië nu al jaren ondergaat en dat door dit akkoord alleen maar wordt verergerd’, was het commentaar van de krant Corriere della Sera. En ook nog: ‘Europese landen die niet willen, hoeven nu helemaal geen vluchtelingen meer op te nemen. Wel moeten ze dan voor straf “helpen” om de economische vluchtelingen terug te sturen naar het land van herkomst. Maar in de tussentijd moet Italië ze herbergen. Dit akkoord is zelfs nog slechter dan wat er een jaar geleden uit de summit van Malta rolde. Een totale aanfluiting.’

En pas op, Europa, waarschuwt een andere Italiaanse krant, Il Fatto Quotidiano. ‘Een slappe non-deal als deze stuwt Matteo Salvini weer op in de vaart der volkeren. Toen Salvini minister was in 2019 kwamen in totaal zevenduizend vluchtelingen naar Italië. Dit jaar waren het er tot nog toe al 24.000, en daar moet je de lockdown-maanden nog van aftrekken, want toen kwam er niemand. Weet wat je doet, Europa.’

Het aantal in 2020 getelde doden en vermisten op de Middellandse Zee was deze week, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 652