Rome – Ze schoot vol, de Italiaanse minister van Landbouw Teresa Bellanova (61), toen ze vorige week een toelichting mocht geven op het heetste hangijzer van het pakket ‘Rilancia Italia’ (‘Herlanceer Italië’) ter waarde van 55 miljard euro. Er was hevig gesteggeld over het al dan niet toelaten van de ‘clandestienen’ in het pakket. En het feit dat het haar was gelukt om een zeer ingewikkelde regeling voor de ongeveer 220.000 veelal buitenlandse zwartwerkers in de Italiaanse landbouw in het pakket te brengen, bracht haar tot tranen. Want Bellanova had zelf als meisje in de aarde van Apulië gewroet en wist wat het was: uitgebuit worden.

Het was een mooi moment, maar toch voelde het een beetje als een balletje-balletje-truc. Want de inzet was een heel andere geweest. Toen Italië ruim twee maanden geleden radicaal op slot werd gegooid, werd duidelijker dan ooit dat er een groep is van minstens 550.000 statuslozen die op straat leeft en geen plek heeft om veilig te zijn: de veelal Afrikaanse bootvluchtelingen die zijn gestrand in Italië en geen kant op kunnen. Papieren krijgen ze niet, een regeling is er niet voor ze, door naar Noord-Europa mogen ze niet.

Twee maanden geleden besefte iedereen dat deze situatie echt niet meer kon. Er moest iets worden gedaan aan de ‘onzichtbaren’ op straat. Ze waren immers een gevaar voor de volksgezondheid. Nu, dik twee maanden later, is de eerste coronapaniek geweken en kijkt men weer net zo straal langs de ‘onzichtbaren’ als voorheen. De beste oplossing is doen of je ze niet ziet.

De landbouwsector heeft echter schreeuwend behoefte aan de uitgebuite zwartwerkers die bij het uitbreken van corona in Italië voor een deel terugkeerden naar hun vaderland. Daarom is er nu een regeling bedacht die illegalen ‘bovengronds doet komen’. Een regeling die ze zelf moeten betalen. Voor de 24.000 Italianen die zich hebben aangemeld als landarbeider is in de sector weinig animo. ‘Werken op het land is loodzwaar en het is een vak’, zegt een venkelteler uit de Abruzzen. ‘Wij hebben niets aan ontslagen werknemers van autoverhuurbedrijven of receptionisten van hotelbalies. Voor het land moet je getraind zijn, en dat zijn Italianen al generaties lang niet.’

Het aantal in 2020 getelde doden en vermisten op de Middellandse Zee was deze week, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 258