Het verschil in aanpak van de vluchtelingenkwestie op de Middellandse Zee tussen het vorige en het nieuwe Italiaanse rechts begint zich na drie maanden duidelijk af te tekenen. Tussen de ‘gestrekt-been’-aanpak van Lega-leider Matteo Salvini in 2018 en 2019 en de zogenaamd humanitaire aanpak van de huidige zeker niet minder rechtse regering van premier Giorgia Meloni zit voor de vluchtelingen geen verschil, het verschil zit hem alleen in de handigheid.
‘Zeker, levens op zee worden gered, zeker, we respecteren de internationale regelgeving en de Europese richtlijnen, maar we gebruiken onze bureaucratische fantasie. Iets waar de Italiaanse instituties al sinds de Eenheid van 1861 in uitblinken’, aldus een commentaar in de grote linkse krant la Repubblica. Dankzij die bureaucratische fantasie moeten ngo-boten die vluchtelingen (‘clandestienen’, in het nieuwe jargon) op zee redden nu dagen extra varen om ze bij een ‘veilige haven’ af te leveren. Ze mogen niet aan wal op Sicilië, Lampedusa of andere voor de hand liggende Zuid-Italiaanse havens. Zo ver mogelijk richting het noorden, zo ver mogelijk richting Frankrijk, wat ook geen toeval is.
Zo mocht vorige week de Geo Barents van Artsen Zonder Grenzen pas na vijf dagen op zee met 237 vluchtelingen aanmeren in La Spezia. Omdat de Geo Barents zich niet aan de nieuwe regelgeving van Italië heeft gehouden en dus toch drie reddingsoperaties voor de Libische kust heeft uitgevoerd in plaats van direct na de eerste koers te zetten naar La Spezia, is het nog de vraag wat er nu gebeurt. Een boete van tienduizend euro, of de Geo Barents zal twintig dagen vast blijven liggen in La Spezia. Deze risico’s loopt het Noorse ngo-schip Ocean Viking niet, die direct na de eerste reddingsoperatie koers zette naar het Toscaanse Marina di Carrara, vijftienhonderd kilometer ver, met 95 vluchtelingen aan boord. Vier dagen heeft de Ocean Viking erover gedaan, en het was ruwe zee.
Het is treiteren wat Italië doet, maar intelligent treiteren. Dat is het grote verschil tussen het simpele bullebak-rechts van Lega-leider Matteo Salvini en de subtielere manier van de fascistische premier Giorgia Meloni. We houden ons aan de regels, maar we kleden de vluchtelingenopvang net zo hard uit als andere Europese landen, ook Nederland.