Je hebt als gescheiden ouder net een harmonieuze omgangsregeling getroffen, je verdrinkt je kinderen in een zee van kwaliteitstijd en neemt alle denkbare maatregelen om ze voor te bereiden op de mega-ballenbak die Nederland heet, en dan moet je op de voorpagina van je dagblad lezen dat je tot de heffe des volks behoort. Onderwijssocioloog Jaap («ik ben mijn hele leven gelukkig getrouwd, steeds met dezelfde vrouw») Dronkers zegt in zijn afscheidsrede dat echtscheiding voor de dommen is. Zegt Het Parool. En niet zomaar voor de dommen, nee: voor de domsten. Zegt de Volkskrant. Echtscheiding is al net zo'n «gezonken cultuurgoed» als voetbal, zegt het ANP in een vrije variatie op Dronkers’ rede. En dat terwijl het voetbal pas is gezonken toen intellectuelen zich ermee gingen bemoeien. Hoe hebben we het nu?
De laatste jaren zijn heel wat sociologische studies verschenen waaruit blijkt dat scheiden negatieve gevolgen heeft voor de kinderen. Verrassing! Helaas worden de kinderen van gescheiden ouders steevast vergeleken met kinderen uit modale gezinnen, niet met kinderen wier ouders als kat en hond leven omdat ze zonodig bij elkaar moesten blijven. Uit die laatste vergelijking zouden de kinderen van gescheiden ouders waarschijnlijk gunstiger naar voren komen. Maar een direct verband tussen IQ en echtscheiding leggen is echt de limit.
Dat doet Dronkers dan ook niet. De collega’s wilden kennelijk eens lekker scoren door zijn uitspraken te vertekenen. Dronkers zegt om te beginnen dat de gevolgen van echtscheiding voor partners én kinderen minder groot zijn dan de aanhangers van family values beweren. Als er al een verband bestaat tussen huwelijkse staat en IQ, dan is het o wonder dat slimme partners en hun kinderen het in alle gevallen beter doen dan domme: «Voor de kwaliteit van de eigen levensloop of die van de kinderen kan men beter hooggeschoold en gescheiden zijn, dan laaggeschoold en niet gescheiden.»
Het enige wat Dronkers eigenlijk te berde brengt is dat IQ naast allerhande sociale factoren een rol speelt bij echtscheiding, en niet eens een eenduidige rol. Tja, het vak staat nu eenmaal niet bekend om zijn grensverleggende onderzoek. Jan Blokker heeft eens opgemerkt dat de uitkomsten van sociologische studies vaak lijken op de uitkomst die slechte wiskundeleerlingen altijd uit hun vierkantsvergelijkingen krijgen: a = a. Maar als sociologie voor de dommen is, is de journalistiek nog altijd het aangewezen vak voor de afvallers.