‘Vier jaar erbij? Waarom geen twaalf?’ Trumps eerste woorden van zijn eerste toespraak tijdens de conventie van de Republikeinse Partij deze maandag toonden hoezeer de Republikeinse Partij een vehikel voor trumpisme is geworden. De vraag wie in deze droom van almaar voortdurende macht de Verenigde Staten gaat leiden – een van Trumps telgen? Donald zelf, die de wettelijke grens van twee termijnen wil overschrijden? – wordt op zo’n moment niet gesteld. Het punt is dat alle mentale ruimte voor nu en de toekomst wordt gevuld met Trump. En dus koos Trump ervoor om elke dag van de conventie te spreken.
De Amerikaanse partijconventies tijdens deze verkiezingscyclus zijn uniek omdat corona de meeste deelnemers thuis houdt. Dat de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020 plaatsvinden zonder veel persoonlijk contact tussen kiezers en de partijen lijkt de Democraten meer dwars te zitten dan de Republikeinen. Het begint ermee dat de Republikeinen het risico van een coronabesmetting eerder voor lief lijken te nemen dan de Democraten, zo laat Laila Frank in dit nummer zien in haar rondgang langs Amerikaanse campagne-experts. Terwijl de Republikeinen huisbijeenkomsten organiseren om het enthousiasme voor Trump te versterken, zitten de Democraten achter de laptop.
Trumps grootste voordeel is dat de verkiezingen bij gebrek aan fysieke bijeenkomsten nog meer een schermspektakel zijn geworden. Het is makkelijker om pakkende tv te maken met Trump in de hoofdrol dan met Biden. De Democratische presidentskandidaat moet zorgen dat het lauwe enthousiasme bij grote delen van zijn electoraat vurig wordt.
Wat er momenteel wordt uitgezonden op kanaal Amerika is dystopisch. Trump besteedde een groot deel van zijn acceptatiespeech op de conventie aan de bewering dat de Democraten op grote schaal stembusfraude plegen door poststemmen ‘te oogsten’. De basis om straks een eventueel nadelig resultaat voor Trump aan te vechten wordt hiermee gelegd.
Opvallend afwezig was een vooruitblik op wat Trump zou doen met nog eens vier jaar in het Witte Huis. Hij onthulde geen plannen, geen beleidsvoornemens, geen visie op de toekomst van Amerika, anders dan een land van misdaad en chaos, mocht Biden president worden. Eerder hingen de Democraten tijdens hun conventie lange lappen toespraak op aan het schrikbeeld van een tweede termijn voor Trump. ‘Negatieve partijdigheid’, waarbij een hekel aan de ander de belangrijkste motivatie is om te stemmen, is allesoverheersend geworden.
Dat het opkloppen van een vijandbeeld het voornaamste is wat Trump doet, is na vier jaar wel bekend. Deze week werd ook duidelijk dat de Republikeinse Partij genoegen neemt met enkel dat. Voor het eerst in de geschiedenis heeft de partij geen programma aangenomen tijdens de conventie. Het verkiezingsprogramma van de Republikeinen dit jaar bestaat uit één punt: ‘doorgaan met het enthousiast ondersteunen van de America First-agenda van de president’. Dichter bij een leiderschapscultus kom je niet. Geen wensen, alles wat de voorman doet is goed.
De Republikeinen gaven corona als reden dat er geen inhoudelijk programma uiteen werd gezet. Er kon geen overleg in persoon worden gepleegd, zeiden ze. De Democraten stelden wel een uitgebreid manifest op, dus blijkbaar was het niet onmogelijk. Ook dit markeert het trumpisme: er wordt niets vastgelegd, laat staan op schrift. De leider moet altijd de ruimte krijgen zijn impulsen te volgen.
‘Ik ben heel enthousiast over mijn agenda voor de tweede termijn’, stond er in een sms aan kiezers die de Trump-campagne namens de president verstuurde. De inhoud van die agenda durf ik niet te voorspellen, net zomin of de inhoudsloze Trump-show een vervolg zal krijgen.