
Op een christelijke site vind ik over ‘gelijkenissen’: ze raken je in je hart en stellen je voor een keuze. Precies wat de onchristelijke Human met Duivelse dilemma’s, tv-spelen van veertig minuten, probeert te doen. Het zijn er inmiddels bijna twintig, diep ernstig en well made. De thematiek varieert van ‘meld ik kindermishandeling?’ tot ‘geef ik mijn zoon aan die naar Syrië wil?’ Goed drama kan soms meer bereiken dan documentaire of debat: een beschreven casus wordt een doorleefde casus. De eerstkomende aflevering treft bovendien de kern van actuele discussies over het brandbaar mengsel van seks, jongeren, internet en privacy. Simone van Dusseldorp (recent door Cinekid bekroond voor een prachtig oeuvre van jeugdfilms) bedacht haar film Sex Ding toen een klasgenote van haar dochter verstoten werd vanwege een pikante foto op internet. Vita, hoofdpersoon in de fictiefilm, is een zelfverzekerde zestienjarige. In de openingsscène sist ze tegen hartsvriendin Shaira over de leraar: ‘Hij zit naar mijn tieten te kijken.’ Prompt neemt ze hem te grazen: haar decolleté accentuerend speelt ze dom blondje, houdt hem aan de praat tot de bel gaat waarna hij vergeefs probeert nog huiswerk op te geven. Ze danst de gang in: ‘I’m a motherfucking angel’ (zin die later diepe betekenis zal krijgen).
Alles is top: de bink van school is haar vriendje, moeder is ruimdenkend en succesvol. Maar het loopt mis: Vita’s moeder zet een groepsfoto, waar ook Shaira op staat, op de site van haar onderneming, terwijl Shaira’s familie niet mag weten dat zij daar was. Een klassiek cultureel misverstand met rampzalige kettinggevolgen. Shaira neemt via Snapchat wraak: Vita wordt dankzij een lingeriefoto de ‘hoer van de school’. Haar eerste dilemma: terugtrekken of de wereld te lijf gaan. Ze kiest het tweede, maar verliest, waarna een nog gruwelijker dilemma opdoemt. Susan Radder en Seren Demirbilek zijn ijzersterk als de vriendinnen. De film lijkt een minstens zo goed handvat voor debat als het recente Mag ik je tieten zien? bij de ntr.
Verloren dochter van Martijn Maria Smits is zo mogelijk nog heftiger. Het is weer gewone-mensen-drama, zoals niemand het indringender weet te maken dan Smits (Anvers, C’est déjá l’été, Voor Emilia, Waldstille). De ‘personenregie’, het geïmproviseerd lijkend spel, de tristesse. Het motorisch moment ligt in de opening als een ind-ambtenaar vaststelt: ‘U en uw dochtertje moeten het land uit.’ De aangesprokene maakt daarna een gruwelijke keuze: ze dwingt een automobilist te stoppen, laat haar kind bij hem achter en verdwijnt. De man neemt het meisje mee, tot ontzetting van zijn vrouw. Het is de opmaat naar een indrukwekkend ‘portret van een ontwricht huwelijk’, maar dat is iets anders dan het inleefbaar maken van een ‘duivels dilemma’. Ik geloof in het lijden van dit middelbare echtpaar, maar niet in de keuze waar scenarist en regisseur hen voor plaatsen. Wat niet wegneemt dat die het kijken waard is. Ook al vanwege de respectvolle manier waarop Smits het naakte middelbare lichaam toont.
Simone van Dusseldorp (scenario en regie), Sex Ding, Human, Duivelse dilemma’s, vrijdag 1 december, NPO 2, 22.55 uur. Martijn Maria Smits (regie), Jacqueline Epskamp (scenario), Verloren dochter, Human, Duivelse dilemma’s, vrijdag 8 december, NPO 2, 22.55 uur