Bangkok – Thaise jongeren maken na de vakantie tijdens de Wai Kru-cerominie massaal een knieval voor hun docenten. Letterlijk. Uit respect. Als vanouds. Maar voor het eerst is er protest. Tv-kijkers hielden de adem in toen de zestienjarige Netiwit zijn kans greep om te ageren tegen het verplicht eren van leraren. ‘Ik eer mijn ouders, want ik weet dat ze van me houden en alles voor me doen wat ze kunnen. Maar mijn docenten doen hun werk niet goed en verdienen dus geen respect.’

Op Facebook laakt hij docenten die geen antwoord geven op vragen. Hij geeft toe, zijn vragen zijn soms erg kritisch. Over de Thaise geschiedenis, bijvoorbeeld. Of over het boeddhisme. Maar ook als studenten iets niet snappen bij wiskunde of biologie levert dat ontwijkende reacties op. Over de kwaliteit van de Engelse les weidt hij niet uit: iedereen weet toch dat die ver onder de maat is?

Het stellen van kritische vragen en doorvragen als je iets niet snapt, wordt in Thailand weinig respectvol gevonden. Het kan tot gezichtsverlies leiden en dat is ongeveer het ergste wat iemand kan overkomen. Studenten van de internetgeneratie zijn de eersten die nu moeite krijgen met traditionele omgangsnormen. Ruim veertig jaar na de studentenopstand in Europa eisen zij nu beter onderwijs.

De kritiek op het onderwijssysteem zwelt aan. Een deze week gepubliceerd onderzoek versterkt de conclusie van een vorige maand verschenen rapport: de Thaise universiteiten zakken steeds verder weg op internationale kwaliteitslijsten. Tegelijkertijd laten internationale bedrijven weten dat ze bij de verwachte verdere economische groei moeilijk aan goed personeel kunnen komen. Personeel dat vragen stelt, meedenkt, initiatieven neemt en zich goed in het Engels kan uitdrukken.

Het huidige kabinet zegt die kritiek serieus te nemen. Dat moet wel. Over een paar jaar openen de Zuidoost-Aziatische landen hun grenzen voor elkaars werknemers en het kan toch niet zo zijn dat goed opgeleide burgers uit buurlanden de banen van Thai inpikken. Dat zou binnen de regio een enorm gezichtsverlies betekenen. De minister van Onderwijs greep een seminar aan om te verkondigen dat om te beginnen het Engels beter moet: ‘Ikzelf heb elf jaar onderwijs genoten en heb nooit geleerd goed Engels te spreken.’

Netiwit heeft inmiddels een vakbond voor studenten opgericht, want studenten moeten verandering afdwingen. Hij heeft veertig leden. Het zal nog veel respectvolle knievallen duren voordat het onderwijs daadwerkelijk is veranderd.