Al bijna tachtig dagen lang wordt het Joegoslavische leger gebombardeerd. Intussen is operatie Hoefijzer, het Servische terreuroffensief in Kosovo met als doel de Albanese bevolking naar de buurlanden te verdrijven, zo'n beetje beëindigd. Geen Navo-bom heeft dat kunnen voorkomen. Het aantal Albanezen dat uit Kosovo is verdreven, bedraagt bijna een miljoen. Niemand weet hoeveel Albanezen zijn vermoord. Milosevic en zijn moordenaars en zuiveraars zijn bijna klaar. Dat is ongetwijfeld een van de redenen waarom Milosevic instemde met het plan van de G8. In Joegoslavië en het Westen werd deze stap met groot enthousiasme begroet. Natuurlijk werd Milosevic gewantrouwd, maar vrede leek binnen handbereik. Milosevic liet zijn mediavazallen de acceptatie van het G8-plan (door het Westen opgevoerd als een dictaat) aan de Serviërs presenteren als een overwinning. En dat ís het ook. Kosovo blijft behoren tot Servië, de vredesmacht Kfor is gebonden aan een toekomstige VN-resolutie en een deel van de Joegoslavische troepen mag terug naar Kosovo om mijnen te ruimen en grensposten te bemannen. Milosevic heeft nu mogelijkheden te over om de boel te traineren en de Navo-partners uiteen te drijven. Ook in het Westen werd de acceptatie van het vredesvoorstel gezien als een overwinning. Alle vluchtelingen zouden kunnen terugkeren en Kosovo zou worden bezet door voornamelijk Navo-troepen, aangevuld met Russische eenheden. Meteen na de euforie kwam de harde werkelijkheid. De uitvoering van het G8-dictaat is vooralsnog onmogelijk. De Navo eist dat alle Joegoslavische troepen zich terugtrekken voordat de bombardementen worden stopgezet. China heeft aangekondigd alleen een VN-resolutie te steunen waarin het omgekeerde zal staan. Een flinke opsteker voor Milosevic. Aan de Macedonische grens verlopen onderhandelingen tussen Navo-generaals en hun Joegoslavische collega’s over de terugtrekking uiterst moeizaam. De Joegoslavische generaals willen elk detail bespreken. Waar het écht om gaat maakte Belgrado dinsdagmiddag duidelijk. Als er geen troepen aan de grens mogen achterblijven die alle terugkerende vluchtelingen gaan controleren, is het vredesplan van de baan. Een ongekende patstelling. De Navo-generaals kunnen en mogen niet met die eis instemmen. De verdreven Albanezen hebben hun papieren moeten inleveren, en inmiddels hebben de Servische autoriteiten de identiteitsbewijzen van de niet-gevluchte bevolking vernieuwd. De tactiek is duidelijk: wie geen nieuw identiteitsbewijs heeft, bestaat officieel niet. Dus gaan de Navo-bombardementen door. Maar elke dag dat het binnentrekken van Kfor wordt vertraagd, levert de Serviërs extra tijd om bewijzen van slachtpartijen weg te werken, nieuwe mijnenvelden te leggen en de nog in Kosovo rondzwervende Albanezen uit te hongeren en te vermoorden. Al bijna tachtig dagen lang is duidelijk dat alleen landstrijdkrachten de Kosovaren kunnen beschermen en de oorlog tot een snel einde kunnen brengen. Maar nog steeds is een grondoffensief onbespreekbaar. De opbouw van troepen in de regio gaat traag. Weken geleden al werd toegezegd dat ter voorbereiding van Kfor de troepenmacht in Macedonië en Albanië zou worden verdubbeld naar 50.000. Daarvan is nog niets terechtgekomen. Terwijl Milosevic opnieuw zijn beruchte vertragingstactiek toepast, wordt verkondigd dat Kfor pas het gebied zal binnentrekken als het ‘sneuvelgevaar’ tot een minimum is teruggebracht. Militair gezien zal de Navo uiteindelijk Milosevic overwinnen. Maar de euforie zal overschaduwd worden door de fouten uit het verleden. Er is gekozen voor de verkeerde tactiek. Zowel op diplomatiek als op militair niveau. Fouten aan de top hebben onuitwisbare gevolgen voor de mensen op de grond. Daarom zijn ze onvergeeflijk. Het enige wat de internationale gemeenschap nog kan doen is zorgen dat ze niet meer in een situatie komt waarin onvergeeflijke fouten gemaakt kunnen worden. Twintig jaar is brandhaard Kosovo genegeerd. Door fout op fout te stapelen is een stinkende wond in de regio geslagen. De internationale gemeenschap staat voor de enorme taak te voorkomen dat het koudvuur om zich heen grijpt.