Turkije’s rol binnen het bondgenootschap staat onder druk. De overige leden zitten in hun maag met Erdogans toenemende autoritarisme en kijken argwanend naar Turkije’s geflirt met aartsvijand Poetin.
Bij Turkije bestaat frustratie over Turkse militairen die in Navo-landen asiel hebben aangevraagd. Ze worden door Ankara in verband gebracht met de mislukte staatsgreep van afgelopen zomer. Navo-baas Stoltenberg wil de militairen niet zomaar uitleveren en zegt dat dit aan de individuele lidstaten is. Dit tot razernij van Erdogan, die zich vorige week afvroeg hoe het kan dat ‘soldaten die een staatsgreep beramen’ onder hoede staan van de Navo.
De betrekkingen tussen Turkije en het Westen verslechteren in hoog tempo. Erdogan vindt dat Europa hem in de nasleep niet afdoende heeft gesteund. EU-leiders telefoneerden weliswaar braaf, maar verzuimden om naar Ankara af te reizen. Wel veroordeelden ze de heksenjacht die Erdogan ontketende tegen aanhangers van de prediker Fethullah Gülen. Gülen woont in de Verenigde Staten en volgens veel pro-Erdogan media kan het niet anders of Washington was op de hoogte van Gülens vermeende plannen.
Vladimir Poetin was er snel bij om de onvrede te kapitaliseren. Het was veelzeggend dat de eerste buitenlandse reis die Erdogan na de mislukte staatsgreep maakte naar ‘goede vriend’ Poetin was. Vorige maand bezocht de Russische president Ankara, waar de twee de mogelijkheid bespraken dat Turkije zich in plaats van bij de EU zou aansluiten bij de Shanghai Zes, een samenwerkingsverband waarin behalve Rusland ook China zitting heeft.
Ondertussen wrijft Aleksandr Doegin zich in de handen. De Kremlin-ideoloog is steeds vaker in de Turkse hoofdstad te vinden. Vorige week nog werd hij ontvangen door Binali Yildirim, de Turkse premier. Doegin, een van de drijvende intellectuele krachten achter de Russische inname van de Krim en de inmenging in Oekraïne, geldt als belangrijke propagandist van het euraziatisme. In de traditie van de negentiende-eeuwse slavofilie beschouwt dit het Westen als materialistisch en decadent en wil het dat Rusland zich richt op Azië.
Door Turkse journalisten gevraagd of de toenadering tot Rusland geen spanningen met de Navo zou opleveren, antwoordde Doegin: ‘Dat is aan jullie zelf, Turkije bepaalt wie zijn vrienden en vijanden zijn.’ Hij voegde toe: ‘Jullie weten wie er achter de mensen stond die het parlement bombardeerden, zeker niet Rusland.’