Zürich – Meer dan honderdduizend leden telt de Zwitserse vereniging voor een vrijwillig levenseinde Exit. Vorig jaar meldden zich maar liefst twaalfduizend mensen aan bij de zelfmoordclub. Na drie jaar lidmaatschap is men verzekerd van een adequate dosis van het slaapmiddel natrium-pentobarbital (NaP) voor een gegarandeerd pijnloze dood onder deskundige begeleiding. Het goede nieuws is dat de ledenbijdrage met ingang van dit jaar is verhoogd van 900 naar 1100 Zwitserse franken vanwege ‘de gestegen levensverwachting’, zoals het clubblad Info meldt. Ter viering van het overschrijden van het magische ledenaantal kregen nummer 99.999, 100.000. en 100.001 een levenslang gratis lidmaatschap aangeboden.
Exit heeft nu meer leden dan welke politieke partij dan ook. Een zelfgekozen levenseinde is zogezegd een ‘way of life’ geworden onder de Helvetiërs. Dat is te danken aan een weinig bedilzuchtige wetgeving. Artikel 115 van het Zwitserse Wetboek van Strafrecht laat alle ruimte voor hulp bij een zelfgekozen levenseinde. Hulp bij of steun aan suïcide mag alleen niet wanneer er ‘selbstsüchtigen Beweggründen’ in het spel zijn en kunnen in dat geval leiden tot vijf jaar gevangenisstraf. Daarnaast heeft het Bundesgericht nog enkele randvoorwaarden gesteld. Zo moeten in het geval van een doodswens bij psychische nood twee artsen overtuigd zijn van uitzichtloos lijden.
De horde van het ‘voltooid leven’-wetsvoorstel waar de Nederlandse politiek in deze formatietijd zo mee worstelt, is door de Zwitsers al lang genomen. Mogelijk ter geruststelling van degenen die vrezen dat een verruiming van de wettelijke kaders tot meer doodswensen leidt: ondanks de aanwas van Exit zakte het aantal zelfgekozen sterfgevallen binnen het clubverband in 2016 van 782 tot 722. Het aantal aanvragen voor suïcide onder begeleiding lag rond de 3500. Veel aanvragers bedachten zich of maakten toch maar liever gebruik van de sterk uitgebreide palliatieve zorg van de instelling, waar pijnbestrijding centraal staat.
Exit staat niet open voor niet-ingezetenen van Zwitserland. De strijdbare organisatie Dignitas onder leiding van mensenrechtenadvocaat Ludwig Minelli is wél beschikbaar voor buitenlanders. Nu hulp bij suïcide in Duitsland sinds 2016 eerder en zwaarder wordt bestraft, is het ‘zelfmoordtoerisme’ vanuit dat land aanzienlijk toegenomen. Dignitas telt volgens het jongste jaarverslag 44 Nederlandse leden. Dat waren er een jaar eerder nog negentig. Overigens gaat slechts drie procent van de Dignitas-leden echt over tot de ‘daad’. Van praten over zelfmoord schijnt een preventieve werking uit te gaan.