En toen (vpro) is een nieuwe dramaserie voor kinderen. Het behandelt per aflevering een twintigste-eeuwse historische gebeurtenis, gezien door de ogen van een kind. Andere tijden, maar dan grotendeels geacteerd, hoewel met rijk gebruik van archiefmateriaal. En, door de mirakels van de techniek, soms een mix van die twee: de acteurs van nu kunnen zo maar in het Kralingse Bos opduiken tussen de massa’s van het popfestival in 1970. Leuke aflevering trouwens, over dat festival, waarin een meisje vertelt hoe haar moeder wegloopt omdat ze geen zin meer heeft de slaaf te zijn voor man (braaf blowende sukkel) en kinderen; hoe die haar dan nog alleen op de televisie zien wanneer ze weggesleept wordt bij een bezetting of «baas in eigen buik» schildert op de buik van een medestrijdster (fraai voorbeeld van trucage, want de moeder verschijnt tussen de tot icoon geworden beelden van die toenmalige actie).
Haar zus zegt dat mama wel met hangende pootjes terug zal komen en dus probeert zij zich voor te stellen hoe «hangende pootjes» er eigenlijk uitziet bij haar overassertieve moeder. Nou, als John, een Afrikaanse vluchteling, die meegenomen wordt en haar kamertje krijgt toegewezen. Waarna mama op het Kralingse festival een bureautje voor «hulp in nood» begint en besluit dat een door haar echtgenoot mishandelde vrouw na John haar dochters kamertje krijgt. «Ik dacht altijd dat mijn moeder gek was. Tot het popfestival – toen ontdekte ik dat er een heleboel idioten zijn. Maar mijn zus legde het uit: mijn moeder is niet gek; mijn moeder is een hippie.» Met alle respect voor feminisme, hulpverlening en popcultuur: je ziet ze hier door de ogen van een kind geestig licht gerelativeerd in een zeker modieus kuddegedrag (jawel, ook ik was in Kralingen).
Gek genoeg werkt de aflevering Geen woning geen kroning over de krakersrellen andersom: die is geheel gemaakt (onder anderen door Diana Ozon) vanuit het plaatstalen gelijk van de kraakbeweging. Technisch even knap. Maar meer een historische bron om de geest van de krakers te kunnen begrijpen dan een reflectie op sterke en zwakke kanten van die sociale beweging. Met als apotheose de braaf-burgerlijke ouders van de punk-hoofdpersoon die het krakerslicht ook gaan zien wanneer de fascistoïde politie redeloos tekeergaat. Ondanks dat: originele, leuke en leerzame kindertelevisie.
Dan verneem ik uit welingelichte bron dat de toekomst van kwaliteitstelevisie voor kinderen er belazerd uitziet. De prioriteit van de publieken ligt sowieso al niet in die hoek (de vpro uitgezonderd) maar bij het zware bezuinigingsweer gaan daar extra klappen vallen. Met name drama en documentaire lijken uitstervende soorten te worden. En dat terwijl er zo veel getalenteerde makers rondlopen, gezien onder meer de prijzen die met regelmaat internationaal worden binnengehaald. Op het belangrijkste festival, de Prix Jeunesse in München, is Nederland grootverdiener, juist ook in die bedreigde categorieën. Dat betekent dus dat we bezig zijn eigenhandig een belangrijk deel van ons culturele kapitaal en talent te vernietigen. Blaffen tegen de maan is dit, toegegeven, maar moet het dan helemaal geluidloos gebeuren?
Kijk trouwens vooral ook naar Fok jou!, jongerenserie van de nps die buitengewoon geloofwaardig de casus behandelt van een meisje dat bij gebrek aan ruimte in gezinsvervangende tehuizen volstrekt ten onrechte in een jeugdgevangenis belandt. Wat verdomme uit het leven gegrepen is!