Geen verborgen schatten of gevaarlijke bergketens zijn er in deze nieuwe film van de Roemeense regisseur Cristi Puiu, er zijn slechts trieste straatjes en een krap appartement waar de volledig gestoorde leden van een familie bijeenkomen voor een diner na het overlijden van de pater familias. Je zou kunnen zeggen dat de film een totale mislukking is: bijna drie uur lang lopen de personages van kamer tot kamer, ruziën ze over van alles, van complottheorieën over 11 september tot overspel door de echtgenoot van een van de dochters. En verder gebeurt er niets. Na anderhalf uur dacht ik: nee.
Toch heeft Sieranevada een vreemde aantrekkingskracht. Misschien heeft dat te maken met een bepaalde herkenbare of invoelbare sfeer, iets tussen wanhoop en absurditeit. Hoeveel personages er precies zijn valt moeilijk te zeggen, laat staan hoe ze heten. In ieder geval is er Lary (Mimi Branescu), zogenaamd een arts, maar iemand die later vertelt dat hij recentelijk vooral handelaar in medische apparatuur is. En er is zijn aantrekkelijke echtgenote die een bontjas draagt en die zeer graag met zijn creditcard gaat shoppen. Onderweg naar het diner praten Lary en zijn vrouw in hun dure auto over een mogelijke vakantie in Thailand. Zij voelt daar sterk voor, Lary maakt het weinig uit. Dus we kunnen naar de tempels, zegt zij. Ja? wil Lary weten (maar niet heus).
Het houdt niet op wanneer ze in het appartement van zijn ouders zijn. Daar treffen ze een jonge man die zoiets als een neef zou kunnen zijn. Die heeft het gehad met al dat fake news. De Charlie Hebdo-aanslag was een paar dagen tevoren en de ‘neef’ heeft de beelden bestudeerd en met geen mogelijkheid heeft die terrorist dus die agent geëxecuteerd. Kijk, Lary, zie jij uitgangswonden? Nee. En weet je hoe het zit met de Twin Towers? Nee? Schaam je, je moet je laten informeren, waarom zoek je het niet online op?
De camera registreert alles met een afstandelijke blik die de absurditeit van setting en personages accentueert. Het is alsof regisseur Puiu, bekend als leidende stem in de Roemeense new wave met films als The Death of Mr. Lazarescu (2005), zijn camera simpelweg in de hoek van een vertrek had neergezet. Maar na die eerste, tergende negentig minuten wordt duidelijk hoe subtiel het perspectief werkelijk is. Want wie kijkt precies naar de chaos in het appartement? Vergeet niet dat het allemaal te doen is om een dode man, een vader en echtgenoot die zowel het oude communistische regime als de overgang naar de democratie en het kapitalisme van dichtbij moet hebben meegemaakt. Zo bezien is de film een vernietigend commentaar op het wegvallen van het element waarheid in veranderende tijden. In dat appartement kunnen deze figuren dus geen kant op: het verleden is geen optie, de toekomst evenmin. Er is slechts de lege wanhoop van het huidige moment. Dat maakt de starende blik in Sieranevada ons duidelijk.
Nu te zien