WASHINGTON In zijn allereerste zaak verraste het kersverse Hooggerechtshoflid Samuel Alito vriend en vijand. Het was op 1 februari, dezelfde dag dat Bush hem had ingezworen als lid van het Supreme Court. De stem van Alito zorgde ervoor dat het Hooggerechtshof in meerderheid de executie van de ter dood veroordeelde Michael Taylor blokkeerde. Taylors advocaten meenden dat de dood door injectie een «buitensporig wrede en ongewone» straf is en dat hun cliënt zelf mag kiezen voor een andere wijze voor het voltrekken van zijn doodvonnis. De gematigd veronderstelde rechter Roberts, wiens benoeming twee maanden eerder door meer Democratische senatoren was gesteund dan die van Alito, stemde wel mee met de oerconservatieve opperrechters Thomas en Scalia.
Alitos stem was een succesje voor het antidoodstrafkamp in de Verenigde Staten. De tegenstanders van de doodstraf konden dit wel gebruiken na enkele pittige tegenslagen eerder in het jaar. Zo had de gouverneur van Virginia, na herhaaldelijke verzoeken, toe gestaan dat het onderzoek naar de schuld van een man die al in 1996 was geëxecuteerd, opnieuw werd geopend. Tot op de dag van zijn executie had de veroordeelde op death row zijn onschuld volgehouden. DNA kon uitkomst bieden, omdat sperma uit zijn slachtoffer was bewaard. Tot verrassing van het antidoodstrafkamp bevestigde het DNA-onderzoek de schuld van de veroordeelde. Opiniepeilingen lieten direct een stijging in populariteit van de doodstraf zien. De afgelopen jaren was die juist gedaald van tachtig procent in de jaren zeventig tot 64 procent in 2005. Door de nieuwe DNA-technologie zijn inmiddels al wel meer dan honderd veroordeelden alsnog uit hun dodencel gehaald, maar geen van de meer dan duizend geëxecuteerden, sinds de herinvoering van de doodstraf in 1976, bleek na de voltrekking van het vonnis alsnog onschuldig te zijn.
De doodstraf in Amerika wordt alom in de westerse wereld gekritiseerd. Begrijpelijk. Samen met Iran, Vietnam en China waren de Verenigde Staten in het afgelopen jaar verantwoordelijk voor maar liefst 95 procent van alle executies wereldwijd. Maar gek genoeg wordt in Amerika anders dan Iran, Vietnam en China toch een open samenleving waar journalisten relatief eenvoudig toegang hebben tot de archieven zelden gezocht naar antropologische wapens om een oordeel over de doodstraf of de condition humaine in de VS te vellen. Die zijn niettemin ruimschoots voorhanden.
Zoals de laatste woorden van geëxecuteerden. De gevangenisdirecteur vraagt er altijd om voordat de terechtstelling plaatsvindt. Vervolgens worden de meestal korte, maar soms ook vrij lange verklaringen keurig opgeschreven. Iedereen kan ze lezen op de websites van de verschillende departementen van Criminal Justice.
Natuurlijk bestaan er ook in Europa der gelijke laatste woorden. Zoals die van Childers, de Ierse patriot die in 1922 tegen het vuurpeloton zei: «Doe maar een stap naar voren, mannen. Dat maakt het makkelijker.» En Marie Antoinette in 1793, wier laatste woorden op het schavot waren: «Neemt u me niet kwalijk», terwijl ze de bediener van de guillotine per ongeluk op de voeten stond. Maar voor het hedendaagse werk moet je in Amerika zijn.
Hieronder volgt een selectie van de laatste woorden van ter dood veroordeelden in Texas uit de laatste vijftien jaar. Sommige zijn enigszins ingekort en af en toe is er een zin onvertaald gebleven, omdat de stijl van de eigenzinnige spreektaal soms veelzeggend is. In Texas, waar sinds 1990 exact 322 mensen ter dood zijn gebracht, wachten momenteel 409 gevangenen op hun executie. Ondanks de recente uitspraak van het Supreme Court wordt die daar nog altijd voltrokken door middel van een injectie.
«Vandaag is een prachtige dag om te sterven. Ik wandelde hier binnen als een man en ik verlaat deze plaats als een man. Ik had een goed leven. Ik heb de liefde gekend van een goede vrouw, mijn vrouw. Ik heb een goede familie. Dank voor jullie liefde. Tot de familie van mijn slachtoffers zeg ik: sorry voor de pijn die ik jullie heb berokkend. Als mijn dood jullie enige vrede geeft, laat dat dan zo zijn.»
Earl Behringer, 33 jaar, schoot een hem onbekende 22-jarige man en zijn 21-jarige verloofde herhaaldelijk door het hoofd en beroofde ze van hun portemonnee.
«Ik ben er nog niet klaar voor, maar ik heb geen keuze. Ik zeg mijn zoontjes nogmaals gedag. Ik weet dat ik nog iemand vergeet. Maar als er nog iets is wat ik zou willen zeggen, dan is het dat ik mezelf een shakespeariaans vocabulaire toewens. Ik ben nogal wat van mijn vocabulaire kwijtgeraakt. Als mijn woorden jullie kunnen overhalen de praktijk van het ter dood brengen te discontinueren, alstublieft, doe dat dan. Dat zou mooi zijn. Zolang de burgers de doodstraf niet afschaffen, zal Texas geen veilige plaats zijn. Ik heb geen haat omdat wraak niets zal oplossen.»
Raymond Kinnamon, 53 jaar, moord tijdens de beroving van de voltallige cliëntèle van een wegrestaurant.
«Gevangenisdirecteur, ik heb veel te lang rond deze ijsjeskraam gehangen. Als ik dood ben, begraaf me diep, leg twee speakers aan mijn voeten, doe een koptelefoon op mijn hoofd, en rock-n-roll me wanneer ik dood ben. Op een dag zie ik jullie in de hemel. Thats all, Warden.»
Douglas Roberts, 42 jaar, moord.
«Lets do it, man. Lock and load. Aint life a bitch.»
G.W. Green, 49 jaar, verscheidene moorden.
«Verspil je tijd niet met kibbelen. God houdt van jullie allemaal. Alleen de liefde doet er werkelijk toe. Jullie moeten leren hoe je elkaar vergeeft en omhelst. Wees één. Onze liefde is als de nectar van God. Er is geen onderscheid tussen jou en mij. Er zijn geen vijanden, alleen familie. Ik ben een dienaar van de liefde. Ik vergiet liefdestranen die iedereen voeden. Stop moorden, begin lief te hebben. Laat mijn dood de samenleving veranderen. Jullie hebben geen moorden meer nodig. Minimale veiligheid, maximale veiligheid, de doodstraf: jullie hebben dat niet nog. We hebben meer lief hebbende vaders en moeders nodig. Dit is een mooie dag om de pijp uit te gaan. God, neem me mee naar huis. Hold me in your arms and carry me home.»
Miguel Richardson, 27 jaar, veroordeeld voor de moord op twee veiligheidsbeambten. Drie prostituees, kennissen van de verdachte, getuigden.
«Het enige wat ik wil zeggen is dat ik de gastvrijheid waardeer die jullie me hebben ge geven, en het respect. De laatste maaltijd was heerlijk. Dat is het zon beetje.»
James Collier, 55 jaar, meervoudige moord om zijn eigen dertienjarige dochter te ontvoeren.
«Jullie brachten me hier om te worden ge executeerd, niet om een speech te houden.»
Charles Livingston, 35 jaar oud, moord.
«Sir, in honor of a true American hero, Lets roll.»
David Harris, 43, moord, ontvoering et cetera. Refereerde aan de laatste woorden van Todd Beamer, uitgesproken vlak voordat hij op 11 september 2001 de cockpit bestormde van het vierde gekaapte vliegtuig.
«Ik zou een paar dingen willen verhelderen. Tommy Perkins, de man die levenslang kreeg voor de moord op Kinslow die heeft het niet gedaan. Ik heb het gedaan. En Martin, die jonge knaap, wist niet wat ik van plan was. Die dacht gewoon dat het een beroving was. Dat spijt me. Ik weet niet zeker hoeveel het moeten er in totaal zon twaalf tot veertien zijn, geloof ik. Bij al die moorden was het nooit persoonlijk. Het was gewoon iets wat ik deed om mijn brood te verdienen. Dat is alles wat ik heb te zeggen.»
Billy Vickers, 58 jaar oud, dief van beroep, veroordeeld vanwege de moord op een bedrijfs eigenaar op een avond dat die met de kas naar huis wandelde.
«Wat iets zeggen? Ik ben niet schuldig aan moord. Steel mijn geld en dat van mijn familie. Mijn waarheid zal altijd mijn waarheid zijn. Er is geen verwantschap noch vriendschap geen verwantschap met jou, begrafenisondernemer, moordenaar! (Een deel gecensureerd vanwege godslastering.) Geef me mijn rechten. Geef me mijn rechten. Geef me mijn leven terug.»
Kelsey Patterson, 50 jaar oud, moord op een man en zijn secretaresse. Er is nooit een motief gevonden.
«Mijn verzoek aan jullie is: ga naar de kerk en bid om vergeving, want jullie vermoorden mij. Ik heb nog nooit in mijn leven iemand vermoord. Jullie vermoorden mij en ik voel medelijden met jullie. Get in church and get saved. Ik weet werkelijk niet wat ik jullie nog meer moet vertellen.»
William Chappell, 66 jaar oud, familie uitgemoord waarvan de ouders eerder tegen hem hadden getuigd in een zedendelictenzaak.
«Alleen de blauwe lucht en het groene gras zullen voor eeuwig blijven bestaan. Vandaag is een goede dag om te sterven, Warden…»
David Martinez, 29 jaar, verkrachtte en vermoordde een 24-jarige vrouw.