De Flowers in Your Hair Day is al geweest, maar nog steeds is het elke dag bal in San Francisco. Er worden Magic Bus-tours georganiseerd, er zijn The Grateful Dead-, Jimi Hendrix- en Janis Joplin-routes uitgezet, er rijden overdadig met bloemen beschilderde Volkswagenbusjes rond en behalve tentoonstellingen – van Hippie Modernism in het Berkeley Art Museum tot Lavender-Tinted Glasses: A Groovy Gay Look at the Summer of Love in het GLBT History Museum – zijn er elke dag wel popconcerten, festivals en fairs te bezoeken. De vijftigste verjaardag van de legendarische Summer of Love, toen honderdduizenden hippies zich in de stad ophielden om zich aan liefde, drugs en rock-’n-roll over te geven, wordt in San Francisco zelf groots gevierd.
Al die festiviteiten hebben wel iets ironisch. Wat toen, in 1967, een spontane verzameling van jongeren was die zich de vervallen negentiende-eeuwse buurt Haight-Ashbury toe-eigenden, is nu een straf georganiseerde feestzomer. Het toerismebureau van San Francisco voert dan wel de slogan ‘Different Era Same Free Spirit’, maar hun tips over hoe je je Summer of Love-trip het best kunt plannen, inclusief links naar veelal peperdure hotels, laten zien dat het bovenal om een commercieel evenement gaat. Zoals de hippies al lang uit Haight-Ashbury zijn verdreven door de techies van Silicon Valley en de hippiewinkels die er nog zijn vooral tourist traps zijn.
Maar die ene zomer vijftig jaar geleden was San Francisco de navel van de tegencultuur. Dat waar de – late – jaren zestig beroemd om zouden worden, was allemaal daar in aanzet te vinden: de vrije liefde, open relaties, jongerencultuur, antiburgerlijkheid, protest (Make Love, Not War), de strijd voor homorechten en abortus en tegen discriminatie en ongelijkheid. Liefde was de vlag voor al de revolutionaire veranderingen op álle gebieden.
In dit dubbeldikke zomernummer beperken we ons niet tot de historische Summer of Love, maar onderzoeken we vooral de revolutionaire kracht van de liefde in deze tijd. Geeft de liefde nu ook zicht op maatschappelijke veranderingen? Wat zegt het dan dat nu ook in China wordt geijverd voor het homohuwelijk? Kan liefde kloven in de samenleving dichten, bijvoorbeeld in relaties tussen geliefden met heel andere achtergronden? Bestaat de luchthartige seks van de jaren zeventig nog? Wat is de invloed van technologie en big data op de liefde? Kunnen algoritmen beter een geliefde vinden die bij ons past dan onze eigen intuïtie dat kan? Wat betekent het dat wat pubers vroeger in het fietsenhok deden tegenwoordig online gebeurt, met het risico dat iedereen kan meekijken naar verkennende blootfoto’s.
Als er iets duidelijk wordt uit die zoektocht is dat, net als bij het verjaardagsfeest van de Summer of Love in San Francisco, de liefde nu getekend wordt door de in commercie gedrenkte tijd waarin wij leven. Jenny Velthuis laat in ‘Swipe dan op andere mannen’ zien hoe het tegenwoordig steeds langer duurt voordat jonge mensen een vaste partner vinden: in tijden van Tinder blijkt het heel lastig een definitieve keuze te maken. Casper Thomas gaat te rade bij de denkers Alain Badiou en Zygmunt Bauman, die beiden constateren dat de liefdesmoraal is gefragmenteerd. We willen liefde maar geen risico. Willen graag een duurzame relatie maar zijn bang iets te missen. We zijn permanent op zoek naar iets beters. En we lijken het steeds moeilijker te vinden snelle verliefdheid en seks te rijmen met langdurige liefde.
Niet voor niets wordt er nu in Duitsland met nostalgie teruggekeken naar de ddr, waar liefde en goede seks vanzelfsprekend samen leken te gaan, zoals Merlijn Schoonenboom beschrijft. Waar in het Westen de seksindustrie een vlucht nam en de liefde werd gecommercialiseerd, bleef er in de ddr gewoon alle ruimte voor ‘intermenselijke relaties’ en ‘warmte’, zonder prestatiedruk, ‘want dat is alles wat we hadden’. Geen wonder dat een filosoof als Badiou het omdraait: misschien is commercialisering van het leven juist te overwinnen met de liefde – toch weer die revolutionaire kracht.
P.S. Dit dubbeldikke zomernummer biedt leesstof voor twee weken. De volgende Groene verschijnt op 28 juli.