Zwaap brengt daarbij een ‘jeugdzonde’ van de historicus ter sprake. Als jong redacteur van De Groene had De Jong in het nummer van 2 september 1939 voorspeld dat de Tweede Wereldoorlog nog in geen jaren zou uitbreken. Maar in 1995 wordt De Jong daar niet meer warm of koud van. Hij lanceert doodgemoedereerd de historische voltreffer dat het maar weinig heeft gescheeld of hij had gelijk gekregen: ‘Chamberlain heeft zich (voor een deal met Hitler) eindeloze moeite gegeven, weten wij uit allerlei publikaties, en het is hem op een haar na gelukt!’
Aangezien deze mededeling zijn blunder van destijds reduceert tot een bagatel, had ik graag gezien dat de interviewer had gevraagd sinds wanneer de professor over deze opzienbarende wetenschap beschikt. Mij is van zulk een actie van de Britse eerste minister namelijk niets bekend. De handelingen van alle hoofdrolspelers in die laatste dramatische zomerweken van 1939 zijn in de bestaande geschiedschrijving vrijwel van minuut tot minuut beschreven. Daarin is voor een ‘geheime agenda van Chamberlain’ die L. de Jong nu op tafel gooit, geen gaatje vrij te maken. Voorlopig houd ik het op hooggeleerde, op eigen belang gerichte kletspraat.
Amsterdam, ARIE KLEIJWEGT