Logeren

Bij Media Inside was er hoongelach om het rolkoffertje van Mariëlle Tweebeeke, waarmee ze logeeradressen bezoekt in Van krot tot Vinex: 100 jaar wonen. Volgens MI zijn de vele interviewprijzen haar naar het hoofd gestegen en mag ze nu alles presenteren wat ze bedenkt. Dat koffertje is inderdaad grijnswaardig, zoals het logeren weinig meerwaarde heeft en we haar ook nog met koffie, thee, bloemen, tanden poetsen en smalltalk bezig zien. Maar de inhoudelijke kwaliteit (voortreffelijke redactie) en de actualiteit, plus haar sociale en interviewgemak rechtvaardigen ongezien een aanbeveling voor de laatste aflevering vrijdag (De Vinex-wijk: Het huis als verdienmodel). En voor uitgesteld bekijken van de eerste drie.

De rolkoffer gaat van de Spaarndammerbuurt (Amsterdamse School, 1919) naar een jarendertigwoning in Hilversum (Tuinstadbeweging) naar de miljoenste naoorlogse flatwoning en zal geheid in de Vinex eindigen. De grootste kwaliteitssprong wordt gemaakt in de eerste periode met de Woningwet van 1901 en woningbouwverenigingen. Waarin als reactie op ontelbare onbewoonbaar te verklaren woningen de fameuze bouw van ‘arbeiderspaleizen’ (De Klerk) begon.

Op een andere manier prachtig, maar moeilijker te bereiken voor de ‘gewone’ man/vrouw was ‘de vlucht naar het groen’ van aflevering twee, vanuit pakweg Amsterdam naar Hilversum. Met meesterplan en meesterwerken (naast schitterend raadhuis en woningen ook huizen en badhuis voor arbeiders) van Dudok; plus de nu opnieuw pijnlijke tweedeling die de crisis van de jaren dertig bracht. De derde aflevering over de inhaalslag van de jaren vijftig en zestig leek me ten onrechte de minst interessante: Bouwen, bouwen, bouwen. Over de portiekflats waarvan er in Zwolle eentje die miljoenste woning bevatte. Juliana kwam op bezoek. Steeds schakelt de reeks van het persoonlijke (zoenles in de kelderbox) naar het algemene (voor- en nadelen van systeembouw; politieke keuzes). En van bewoner naar deskundige.

Niet alleen was het land deels kapot en was er aanvankelijk geld noch bouwmateriaal, er kwamen ook nog driehonderdduizend mensen uit Indonesië. Voorbeeld van het vele fraaie archiefmateriaal is een mij onbekende toespraak van Marga Klompé waarin ze ‘ons’ vraagt, liefst vanavond nog, maar in elk geval in het weekend, te besluiten om niet alleen ons hart maar ook ons huis tijdelijk voor hen open te stellen. Het raakt nog. De ontvangst was letterlijk en figuurlijk koud, zoals we weten. Gerechtigheid lijkt me het eerbetoon dat de aflevering biedt aan kvp-minister Bogaers van Volkshuisvesting (1963-66), die erin slaagde honderdduizend woningen per jaar te laten realiseren. Gedreven en ten koste van het gezin. Zijn jongbejaarde kinderen kijken met pijn en liefde op vader terug en zullen de afwijzende vvd-reactie op De Jonge’s plannen voor sociale woningbouw ten felste hebben afgekeurd. De urgentie van de serie is akelig groot.