Londen – Schrodinger, de zwarte kerkkat, is in diepe slaap wanneer de monnik op een met paarse doeken beklede troon plaatsneemt om een bekentenis van de Russische nihilist Stavrogin aan te horen. Diens stem weerkaatst door St Leonard’s Church, de kerk in het Londense Shoreditch waar theatergroep Splitmoon Fjodor Dostojevski’s roman Demons (Boze geesten) uitvoert. Een uitzonderlijke plek.

De honderdste verjaardag van de Russische Revolutie gaat niet onopgemerkt voorbij aan Londen, van oudsher de stad waar opstandelingen, revolutionairen en terroristen aller landen hun toevlucht zochten. Eerder dit jaar was Revolution: Russian Art 1917-1932 te zien in de Royal Academy of Arts en de British Library stelde onder meer Lenins bibliotheekpas tentoon bij Russian Revolution: Hope, Tragedy, Myths.

De wortels van de bloedige opstand tegen de tsaar, familie van koning George V, gaan terug naar de negentiende eeuw toen nihilisten de Franse Revolutie in Rusland wilden herhalen. Een jonge Dostojevski was een van hen, maar zou afstand nemen en zijn Boze geesten (of Duivels) is een afrekening met de revolutionairen. De voormalige aartsbisschop van Canterbury Rowan Williams heeft de ‘bekering’ van de schrijver beschreven in een biografie. Het is passend dat een kerk het decor is van Boze geesten. Niet zomaar een kerk. De achthonderd jaar oude St Leonard’s stond model voor de populaire televisieserie Rev, over een priester die het platteland verruilt voor een ruige stadswijk. Maar de kerkgeschiedenis gaat verder terug. Dit is de ‘Acteurskerk’. In de grafkelder rusten diverse Shakespeare-acteurs uit het Tudor-tijdperk.

De Zwitserse regisseur Peter Sturm gebruikt het hele kerkgebouw. Het stuk begint en eindigt in de kerk zelf, maar tussendoor zullen er scènes plaatsvinden in een aftandse bijzaal (waar Stavrogin en de zijnen samenzweren), de majestueuze trap waar een gedenksteen is geplaatst voor ‘de Glorie van God en als Erkenning voor het Werk dat Verricht is voor het Engelse Theater’.

Op de balustrade zal een duel plaatsvinden, tussen Stavrogin en de zoon van een man die hij in een bar bedonderd had. Het duel zorgde ervoor dat de protagonist van het boek, die doelbewust in de lucht had geschoten, een nieuwe kijk op het leven kreeg. Toevallig liggen onder de marmeren vloeren de botten van de acteur Gabriel Spenser, die in 1598 op de nabijgelegen velden van Hoxton tijdens een duel met toneelschrijver Ben Jonson was gedood.

Niets voor niets was Dostojevski het Russische antwoord op Shakespeare.