Vraag een vrouw welke eigenschap zij in een man waardeert, ze zal zeggen: gevoel voor humor. Om mannen moet je kunnen lachen. Bij vrouwen ligt dat weer heel anders. Terwijl als een vrouw grappig is ze meteen weer zo overdonderend leuk is. Komt dat omdat ze zo zeldzaam zijn, grappige vrouwen? Of ben ik zo'n vrouw die het eigenlijk niet kan uitstaan als een andere vrouw grappig is, en zie ik ze dus niet?
Vrouwen schijnen in ieder geval aanzienlijk minder om vrouwen te lachen, zo las ik laatst. En aangezien lachen een collectieve aangelegenheid is - hoe harder degene naast je lacht, hoe harder jij lacht - heeft dat onmiddellijk effect op het succes van vrouwelijke stand-up comedians. Als de vrouwelijke helft van het publiek niet of nauwelijks lacht, gaan de mannen ook minder lachen. Tel uit je winst.
Ik kan me er iets bij voorstellen, maar vooral omdat ik geneigd ben met de mannen mee te lachen - als zij maar gelukkig zijn, dat idee - terwijl ik in m'n eentje de meeste professionele mannelijke grappenmakers niet te pruimen vind. Sowieso heb ik eigenlijk een hekel aan humor met voorbedachten rade. Net als in het gewone leven wil je uiteindelijk toch gewoon door iemand verrast worden.
Jaren geleden gingen een vriendin en ik naar een soort Comedy Train voor vrouwen. Diep in ons hart wisten we dat vrouwen au fond grappiger zijn dan mannen. Toch durfden we elkaar niet echt aan te kijken die avond. Een avond die zich tergend langzaam afwikkelde, met als dieptepunt het optreden van een Nederlands-Israëlische die dacht dat wij wel zouden denken dat ze Marokkaanse was en daarom angstvallig onze tasjes op schoot zouden houden. Moeilijk soort humor. Een verademing was ‘t toen een kakkerig uitziend meisje met een stewardessensjaaltje om haar hals het podium betrad. Ze begon zomaar een wezenloos verhaal te vertellen, maar het gekke is dat nu ik dit opschrijf ik me het verhaal weer bijna woordelijk herinner. Terwijl dit minstens twintig jaar geleden is en ik dacht aan vervroegde Alzheimer te lijden.
Ze begon ermee te zeggen dat ze laatst over straat liep, en dat deel van het geheim van het standuppen was dat je iets vertelde alsof je het laatst nog had meegemaakt. Er kwam wel dertig keer 'laatst’ voor in haar verhaal, telkens heel vet slisserig gebracht, en elke keer sloeg ze dat stewardessensjaaltje zo semi-casual naar achteren, zoals vrouwen dat doen met lang haar. Alleen dat al was heel grappig. Ze beende maar over het podium met dat sjaaltje en het verhaal dat ze vertelde werd allengs grover. Eerst was het gewoon nog een manspersoon die haar nasiste en nafloot op straat, maar al snel bleek het te gaan om een neger, natuurlijk, een enorme neger. En aanvankelijk ging ze er stoïcijns aan voorbij, maar naarmate de intensiteit van het gesis toenam, en de neger aantrekkelijker bleek, bereikte zij een staat van oververhitting. Het verhaal eindigde in een welgemeend en geschreeuwd: ‘Soppen!’
De zaal werd niet afgebroken, we zaten daar alleen met vrouwen, maar ze had een daverend succes. Ik kan het me verbeelden, maar achteraf gezien was dit volgens mij het eerste optreden van Sanne Wallis de Vries.
Vrouwen die grappig zijn, durven lelijk te zijn. Of lesbisch. Of beide. Ze bekommeren zich in ieder geval niet om hun marktwaarde. Ik denk dat het daar toch op neerkomt. Christopher Hitchens verkondigde een tijdje geleden in Vanity Fair dat vrouwen en humor niet samengaan, omdat het leven voor vrouwen een serieuze aangelegenheid is. Vrouwen kunnen namelijk baren. Pas als die mogelijkheid verkeken is, of niet wordt overwogen, kunnen vrouwen grappen en grollen maken.
Hoop voor de oudere vrouw dus. Laatst moest ik in ieder geval vreselijk lachen om Joan Rivers, die te gast was in de Graham Norton Show (BBC). Ik zou geen grap van haar kunnen navertellen, daarvoor ging het te snel en is mijn Engels te slecht, maar ik moest de tranen uit mijn ogen vegen. Bevorderlijk voor de dingen grappig vinden: de grap niet helemaal begrijpen, en die onbegrepen ruimte zelf invullen. Zo meen ik dat bij Joan Rivers haar vagina en de Gaza-strook hand in hand gingen, of was het de Golan-hoogvlakte, in ieder geval een woestijngebied waar alleen joodse kolonisten nog raad mee zouden weten. Ook deel van het succes: de aanstekelijkheid van het gelach van haar medegasten, en het feit dat die voortdurend hun hand voor de mond sloegen. Zelfs Johnny Knoxville moest zijn meerdere erkennen. Al die gorigheid uit de mond van een dame, hoe raar die er inmiddels ook mag uitzien. Net zo'n doorgelift dierensnuitje als Monique van de Ven.
Alleen haar raspende stemgeluid verried haar leeftijd: 77. Age sucks! raspte ze. Laat je niks wijsmaken! Age sucks! Het was duidelijk: deze vrouw had niets meer te verliezen.