AMSTERDAM De Lijst Pim Fortuyn (LPF) zoekt bestuurlijke steun bij VVD en CDA. Ook als de LPF bij de Tweede-Kamerverkiezingen van morgen de grootste wordt, willen de politieke erfgenamen van Fortuyn het premierschap uitbesteden aan de VVD of het CDA. Ik sluit niets uit, aldus partijvoorzitter Peter Langendam. Wat mij betreft is het akkoord dat anderen de premier leveren, zelfs als wij de grootste worden, zegt Jim Janssen van Raaij (derde op de lijst) nog explicieter. Wie? Ik vind Balkenende een goede vent. Dijkstal en Wiegel zijn ook uitstekend.
De VVD wijst deze suggestie niet op voorhand af. Volgens vice-fractievoorzitter Clemens Cornielje is er binnen de VVD nog helemaal niet over deze optie gesproken. We tasten in het duister over hun programma, aldus Cornielje. Maar de VVD levert altijd een liefst zo sterk mogelijke bijdrage aan het landsbestuur. Wij hebben hiervoor de meest ervaren mensen, voegt hij eraan toe. Op de vraag of Hans Wiegel voor de VVD wel aanvaardbaar is als premier, gaat hij niet in.
Pieter van Geel (nummer 3 op de lijst van het CDA) zegt in een reactie op het gebaar van de LPF: Dit is strategie. Wij moeten daar niet intrappen. Wie Balkenende als premier wil, moet niet op de LPF maar op het CDA stemmen.
Fortuyn was volgens Janssen van Raaij de meest aangewezen minister-president, maar na zijn dood is de situatie voor de partij helemaal veranderd. Nu sluit de voormalige CDA-europarlementariër een premier uit eigen gelederen volledig uit. Als het nu aan ons zou worden gevraagd, moeten wij dat niet doen. Wij zijn daar nog niet aan toe.
Partijvoorzitter Peter Langendam erkent dat er binnen de LPF over de mogelijkheid van een premier van buiten wordt gesproken. Het is volgens hem nu eenmaal geen dogma dat die uit eigen gelederen dient te komen. Wij zoeken gewoon de beste man, zegt hij. Tegenover Het Parool zei hij gisteren wel over de naam van een eigen kandidaat te beschikken. Maar dan moeten we niet te weinig zetels halen. Twintig is onvoldoende. Veertig tot vijftig, dan kan niemand om ons heen.
PvdA-leider Ad Melkert wilde eergisteren gezien de ongebruikelijke situatie niet meer ingaan op de vraag of hijzelf nog steeds de enige kandidaat-premier is van zijn partij. Het past mij niet om op de verkiezingen vooruit te lopen, zei hij in een vraaggesprek met het televisieprogramma Netwerk. Nederland staat voor heel andere vragen: het helen van de breuk die is ontstaan. Hans Wiegel gebruikte soortgelijke bewoordingen om, in het programma Business Class, uit te leggen waarom ook hij niets wilde zeggen over zijn mogelijke rol in een kabinet VVD-LPF-CDA.
Door de uitspraken van Melkert en de LPF-voorlieden is kort voor de verkiezingen de bijzondere situatie ontstaan dat van de vier partijen die aan de leiding gaan in alle opiniepeilingen twee niet meer bereid of in staat zijn hun kandidaat voor het premierschap te noemen. Ruim tien procent van de kiezers is nog zwevend, twee procentpunt meer dan vorige week. Volgens een peiling van het Nipo zou het CDA met 31 zetels de grootste worden. Met 28 zetels zou LPF de tweede partij worden, gevolgd door PvdA en VVD met ieder 25 zetels. Voormalig opiniepeiler Maurice de Hond schat eveneens dat het CDA de grootste wordt met 34 zetels. De VVD zou met 29 zetels LPF (26) net voor blijven. De PvdA zal worden vernederd (21 zetels), denkt De Hond.
In het gesprek met Het Parool gooit Langendam talloze registers open. Ik hoop dat ze heel bang zijn, zegt hij over D66-leider De Graaf en andere linkse lijsttrekkers. En Bolkestein zullen we terugroepen. Weg met die blaaskaak. Langendam wil niet nu de vlam in de pan want het duurt misschien nog maar een paar weken voordat Nederland veranderd is. Langendam onderstreept dat Fortuyn gelijk had, toen hij minister Els Borst van Volksgezondheid erger dan Bin Laden noemde. Dat is toch zo. Er zijn minder doden gevallen door de aanslagen van Bin Laden dan door de wachtlijsten, aldus de LPF-voorzitter. Ik houd van helderheid. Polarisatie is een term uit de natuurkunde. Het is een natuurlijk proces waarbij heldere tegenstellingen ontstaan.