Je dacht met ‘ome Roon’ Plasterk het dieptepunt in de relatie politiek-pers gehad te hebben. Het kan erger. Kijk zelf. Terug naar de politiek van vroeger. Waarom hij premier wil worden, vraagt de puberzoon van Ruud Lubbers in 1982 sceptisch. ‘Omdat dit land een wollig buurthuis is geworden, gerund door slappelingen uit een ik-tijdperk. Omdat onze democratie een waterhoofd heeft. Omdat we draaien op een schaduw-economie van zwartwerkers. Omdat die zogenaamde verzorgingsstaat een steuntrekkend volk heeft gecreëerd. Omdat er geen geloof meer is.’ Althans, dat laat scenarist Ger Beukenkamp Lubbers zeggen in een dramaserie over diens politieke loopbaan. Tamelijk adequate samenvatting van zijn gedachtegoed. En deels van de realiteit, want de gretigheid waarmee werkgevers en vakbonden de prachtige wao misbruikten en uitholden blijft pijnlijk.
Beukenkamp is al twintig jaar de belangrijkste dramachroniqueur van moderne vaderlandse geschiedenis en naar de geest een waarheidsgetrouw auteur. Bij hem creatieve fictie die dicht ligt bij ‘zoals het gegaan zou kunnen zijn’. En vaak scherp, verhelderend, geestig of ontroerend – zoals in De Kroon (2004 – Van der Stoels missie om vader Zorreguieta bij het huwelijk weg te houden) en Den Uyl en de Affaire Lockheed (2010). Het nieuwe Land van Lubbers (Avro-Tros) is een raamvertelling, waarin Lubbers in 2016 gastcolleges geeft over episoden uit zijn loopbaan: oliecrisis, economische hervormingen, demonstraties tegen kruisraketten en het besluit tot invoering van de euro.
De oude Lubbers (Huub Stapel, vertrouwd goed) vertelt en krijgt (soms lastige) vragen van de jonge studenten, waarop hij in lubberiaanse doolhoftaal reageert. En steeds gaan we terug naar de tijd en gebeurtenissen waarover hij vertelt. Daarin wordt hij gespeeld door Guy Clemens (minder dwingend dan Stapel maar in uiterlijk en stemgebruik sterk). Zoals we uiteraard ook twee leeftijdsversies van echtgenote Ria krijgen (Karin Meerman en Kristen Denkers), die in de serie nog sterker, geestiger en spottender is dan ik me mevrouw Lubbers herinner. Het topniveau van Den Uyl en de Affaire Lockheed wordt naar mijn smaak niet gehaald. Noch in de kracht van de vertelling, noch in de acteursbezetting. Het tableau van de ministerraad tijdens de oliecrisis in aflevering 1 (Vredeling, Van Agt) is minder sterk dan die uit de Lockheed-reconstructie. Al is Joop Keesmaat opnieuw een mooie Den Uyl. En Sophie van Winden in een latere aflevering een rake Beatrix.
Voor wie in contemporaine geschiedenis, in goed drama of in beide is geïnteresseerd, is het zeker een aanrader. We lachen al snel om politici en Lubbers heeft daar veel stof voor aangedragen, al was het maar vanwege zijn soms gênante ‘vrouwvriendelijkheid’ (ook hier kenmerk van de oude Lubbers). Maar hij was, pakweg, eerder met ‘duurzaamheid’ bezig dan de hoofdstroom. We hebben slechtere premiers gehad.
Peter de Baan (regie), Ger Beukenkamp (scenario), Land van Lubbers, Avro-Tros, vier delen, woensdags vanaf 17 februari, NPO 2, 20.25 uur