Spike Lee’s nieuwe film gaat over vier Vietnam-veteranen die naar Zuidoost-Azië terugkeren op zoek naar een schat die ze destijds in de jungle hebben begraven. Het is een wild, bij vlagen ongecontroleerd werk met de prachtige titel Da 5 Bloods. Lee vermengt zijn liefde voor genre met snijdende kritiek op rassenongelijkheid en de representatie van zwarte mensen in de populaire cultuur. Tijdens de film onderbreekt Lee onverwacht de vertelling met berichten over nooit geëerde zwarte soldaten. Ook zien we dienstweigeraar Muhammad Ali, die zich afvraagt waarom hij moet gaan vechten, immers, geen Vietcong-soldaat sprak hem ooit pejoratief toe vanwege de kleur van zijn huid.
Nog meer iconische beelden uit de jaren zestig: de race naar de ruimte, gewelddadige protesten op universiteiten, Malcolm X, Angela Davis en de val van Saigon. Vierkante journaalbeelden gaan over in widescreen en da five bloods arriveren, vijf vrienden, oorlogsveteranen, die het lichaam van hun bevelvoerder in het oerwoud gaan opgraven, maar stiekem slechts die goudkist willen die ze na een schermutseling hadden begraven.
Grappig is dat er meteen spanning is tussen de bloods. Een van hen, Paul (Delroy Lindo), geeft toe dat hij heeft gestemd op ‘Fake Bone Spurs’. Zo koppelt Lee de huidige politieke werkelijkheid aan de situatie van toen, wat illustreert hoe merkwaardig effectief hij als geëngageerde cineast is. Het bekendste voorbeeld hiervan is de moord op Radio Raheem in Do the Right Thing (1989), een kopie van de wijze waarop George Floyd een paar weken geleden in Minneapolis de dood vond. Hierin ligt Lee’s grote kracht: zijn verteltoon wisselt frenetiek van ernst naar satire, van verdriet naar humor. Wat dit betreft blijft zijn beste film Bamboozled (2000), over de geschiedenis van blackface.
Dat mooie woord, bamboozled, betekent zoiets als beetgenomen of misleid, en precies dat gebeurt met Paul in de jungle als het goud voor het oprapen ligt. Hij draagt een pet met erop de tekst ‘Make American Great Again’. Hij voert precies hetzelfde dansje uit als de oude goudzoeker in The Treasure of the Sierra Madre (1948). Het dansje is luguber. Leugens over rijk worden als je maar hard werkt, over gelijkheid mits je je mond houdt, over vrijheid als je maar vecht – Lee ontmaskert ze allemaal in Da 5 Bloods.
Dezelfde energie die de film uniek maakt, zorgt er evenwel voor dat het verhaal alle kanten uitvliegt. Uiteindelijk weten we niet precies wat de personages motiveert, met name Paul, die een beslissing neemt over zijn deel van de miljoenen, die niet klopt met wat hij eerder in het verhaal deed. Niettemin, Lee legt bloot dat hebzucht en intolerantie mensen vanbinnen kapot maken, bamboozled als ze zijn door een cultuur waarin zelfs de schijn van gelijkheid niet meer standhoudt. Om dit alles samen te binden gebruikt Lee als soundtrack vrijwel alle nummers van Marvin Gaye’s klassieke Motown-album What’s Going On (1971). ‘Picket lines and picket signs/ Don’t punish me with brutality/ Talk to me, so you can see/ What’s going on.’
Nu te zien op Netflix