Dit om te verklaren waarom ik blij verrast was met de aankondiging van De Bronzen Luis, nieuwe prijs voor ‘opmerkelijke omroepjournalistiek’ ofte wel ‘de beste informatieve televisieprogramma’s’ van een seizoen. Feestelijke uitreiking afgelopen vrijdag bij de KRO. Leidend tot gemengde gevoelens. Hier dus geen vergelijking van appels met forel. Sterker, de appels waren in rassen ondergebracht: actualiteit/actuele documentaire; documentaire algemeen; studioprogramma; ‘infotainment’. In elke categorie viel een luisje te vangen waarna de beste van die vier luis boven luis werd. Dat werd het koppel Ton van Dijk en Steven de Vogel voor hun uitzending uit categorie 1 over ‘de laatste dagen van Lubbers’. Al werd er in de feestelijke verwarring nog iets geroepen van ‘ook een oeuvre- prijs’ - dit waarschijnlijk omdat het duo in dezelfde categorie met drie programma’s meedong, waaronder Brinkmans Arscop-affaire.
Al vind ik de heren een aanwinst voor het graversgilde dat op de tv te weinig aan bod komt, mijn winnaar zouden zij niet zijn. Maar dat heeft niets met ‘gemengde gevoelens’ te maken. Zelfs binnen een afgeperkt gebied, omroepjournalistiek, wordt onvermijdelijk het onvergelijkbare vergeleken: er schuilen werelden tussen een documentaire over Vroman en zijn Tineke en Die 2, nieuwe koeien van Spaan en Vermeegen. Dat de winnaar winnaar werd, lag als altijd aan de samenstelling van de jury waarin twee politici, twee journalisten en een man van de (commerciele!) televisie - een gezelschap dat de kracht van televisie vooral in de actualiteit en minder in de ‘eeuwigheid’ zal zoeken. Waarbij ik met ‘eeuwigheid’ genomineerden als Vroman, Vergeten en Het geheim van Ossenisse bedoel.
Ik zit er niet mee maar heb wat vragen. Van wie gaat deze prijs uit? Onduidelijk. We zagen jurylid Ageeth Scherphuis thuis tijdens haar marathon-viewing. Maar wie had bepaald wat Ageeth waarom te zien kreeg? Voor mij had Diogenes bijvoorbeeld mogen winnen, maar wie had uit de talloze Diogenes- onderdelen de uitzending over Bakoe gekozen? Fraai, daar niet van, maar van dat niveau maken ze er vaak en veel en waarom dan niet als rubriek voorgedragen, zoals wel De plantage, Uitstappen, Knoop in je zakdoek? Is f90.000,- aan faciliteiten een grote prijs? Hoe verhoudt dat bedrag zich bijvoorbeeld tot de kosten van de feestelijke uitzending die mij om allerlei redenen bar weinig feestelijk stemde? Waarom weigerde Sietze van der Hoek destijds ‘principieel’ aan Nipkow mee te doen en was hij voorzitter van deze jury? En waarom had de presentator een mal pakje aan? Kon een mens z'n hersens maar es stil zetten.