Roe v. Wade, de zaak die in de Verenigde Staten het landelijke recht op abortus vaststelde, heeft net geen halve eeuw kunnen bestaan. En zelfs als die markering was gehaald, dan hadden de conservatieve rechters van het Supreme Court waarschijnlijk geconcludeerd dat dit recht onvoldoende ‘wortelt in traditie’. De tradities die deze magistraten als uitgangspunt kiezen stammen uit de beginjaren van de Verenigde Staten, toen vrouwen niet mochten stemmen en de ene mens bezit van de andere kon zijn.
Hoe volslagen archaïsch het raamwerk is dat het Hooggerechtshof op Amerika probeert te drukken, bleek uit het vonnis geschreven door opperrechter Samuel Alito, in 2006 benoemd door George W. Bush. Alito heeft het over de ‘grote autoriteit’ van Matthew Hale, die ook vond dat abortus een misdaad is. Hale was een Britse rechtsgeleerde geboren in – let op – 1609. Hale overzag zaken waarbij vrouwen ter dood werden veroordeeld vanwege ‘hekserij’.
De suggestie dat recht en rechtvaardigheid in Amerika gebaseerd moeten zijn op oude bronnen is zelf nauwelijks traditioneel. Het zogenaamde ‘originalisme’, de denkschool waartoe de meerderheid van het Supreme Court behoort, ontstond in de jaren zeventig, als tegenbeweging tegen vonnissen als Roe. v Wade. De originalisten wekken graag de indruk te staan voor de lange duur, door te verwijzen naar de oorspronkelijke grondwet van de VS, opstellen van de Founding Fathers en de Dictionary of the English Language uit 1755. In feite gaat het om een recente uitvinding, bedoeld om via het recht gedaan te krijgen wat politiek onhaalbaar is omdat een meerderheid van de Amerikanen het niet wil.
Abortus en andere grote onderwerpen waar Amerikanen sterk over van mening verschillen moeten aan de staten worden overgelaten, en dat is juist goed voor de democratie, klinkt het nu. Dat zou waar zijn als het Supreme Court niet een dubbele maatstaf zou hanteren. Afgelopen week werd de staat New York teruggefloten omdat die het dragen van wapens op Manhattan verbiedt. Hoezeer het besluit om Roe v. Wade te schrappen onderdeel is van een politiek project blijkt ook uit de tekst van het vonnis. Dat is geen technische verhandeling over precedentrecht en grondwet, maar een reactionair woud van woorden waarin voor conservatieven allerlei schatten verstopt zitten. Er wordt gesproken over andere rechten die op de helling moeten, zoals het recht op huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht en het recht op anticonceptie. Er wordt verwezen naar de ‘aanvoer van adopteerbare kinderen uit het binnenland’ die onvoldoende zou zijn.
Dit spel tussen hof en politiek is al langer aan de gang. In 2009 oordeelde een conservatieve meerderheid dat er geen restricties mochten zijn voor bedrijven om geld te geven aan politieke campagnes. Hiermee gingen de sluisdeuren open voor allerlei schimmige financiële stromen waarmee een sterke anti-abortusbeweging op de been kon worden gebracht. Wat nog ontbrak was een opportunist die de deal naakt op tafel legde: stem op mij en ik benoem rechters die het recht op abortus zullen schrappen. Trump deed dat aanbod en kreeg de gelegenheid drie rechters aan te stellen. De voormalig vice-president Mike Pence voert inmiddels campagne met een totaalverbod op abortus voor heel Amerika, in de wetenschap dat een meerderheid van het Supreme Court daar ontvankelijk voor is.
De politisering van het recht in Amerika is hiermee compleet. Dit is ook de reden dat er geen progressieve tegenbeweging is ontstaan die de originalisten probeert te verslaan in hun eigen spel. De Democraten en hun maatschappelijke achterban zijn net iets te veel teruggedeinsd voor de poging hun ideale Amerika te verwezenlijken via het recht. Ze stemden zelfs braaf in met de benoeming van conservatieve rechters, uit een geloof in een ideaal van politieke samenwerking dat ook toen al weinig basis meer had.
Het is prima mogelijk om tegen abortus te zijn en toch het oordeel van het Supreme Court te verafschuwen. Je kunt een overtuiging koesteren en vinden dat de rechtbank niet voor het karretje van een politieke beweging gespannen moet worden. Dit geluid hoor je nauwelijks, niet vanuit de Verenigde Staten en niet van conservatieven in Nederland of elders in de wereld. Dat is het ultieme bewijs dat het niet gaat om recht, maar om macht.
