AMSTERDAM – De machtsstrijd binnen de PvdA is begonnen. Volgens Rob Oudkerk, wethouder en partijleider in Amsterdam, moet de PvdA een ‘hele generatie bestuurders vervangen’ als de partij vandaag minder dan 35 zetels haalt en niet de grootste blijft. Partijstrateeg Dick Benschop, tevens staatssecretaris in het demissionaire kabinet-Kok, vindt dat Oudkerk hiermee de interne partijlijn doorkruist. ‘Natuurlijk wordt er nu nagedacht. Maar niet op de manier-Oudkerk’, aldus Benschop die bij ontstentenis van een verkiezingscampagne het ‘appèl’ leidt waarmee de PvdA zich tot de kiezers wendt.

De PvdA opereert volgens Benschop momenteel ‘van dag tot dag’ met het doel haar ‘kernelectoraat te mobiliseren’. Gisteravond zou premier Kok een ‘appèl’ doen op de kiezers via de journaals van NOS én RTL. ’s Avonds laat was hij te gast bij het RTL-programma Barend & Van Dorp. Dat was een tactische keuze van de PvdA. Het merendeel van de zwevende kiezers, een aantal dat sinds de moord op Fortuyn is gegroeid, kijkt niet naar de publieke omroep maar naar de commerciële zenders. Andere prominente sociaal-democraten, zoals kamervoorzitter Van Nieuwenhoven, minister Pronk en staatssecretaris Bos, werden eveneens ingezet voor televisie programma’s.

Bos is één van de PvdA’ers die worden genoemd voor de opvolging van Melkert. Ook de namen van staatssecretaris Benschop en vice-fractievoorzitter Adri Duivensteijn circuleren. Benschop wil niet verder speculeren voor vanavond. ‘Er moet ongetwijfeld veel gebeuren. Maar scenario’s hebben nu geen zin. 15 mei is niet het eindpunt maar het begin’.

Volgens Oudkerk is het onvoldoende als alleen lijsttrekker Melkert consequenties zou trekken uit de nakende verkiezings nederlaag. Hij vindt dat meer partijgenoten plaats zouden moeten maken voor nieuw talent. Pronk (nummer 15 op de kandidatenlijst) pleit zelfs voor een hele nieuwe politieke cultuur. Hij wil af van de adviesraden die een belangrijke rol spelen in het poldermodel en in plaats daarvan meer rechtstreeks contact tussen kiezer en gekozene. Hij denkt daarbij aan invoering van een districtenstelsel bij Kamerverkiezingen, de gekozen burgemeester en meer referenda. Premier Kok ziet voor zichzelf geen rol meer weggelegd. ‘De oude garde hoort er niet meer bij’, aldus Kok.