Het script en de acteurs van Sideways zijn van uitstekende kwaliteit. Toch is het geen grote film. Dat hij genomineerd is voor vijf Oscars zegt veel over de geringe kwaliteit van de andere films die dit jaar in aanmerking komen voor de gouden beeldjes. Dat was al evident tijdens de uitreiking van de Britse «Oscars», de Bafta’s, afgelopen zondag; het was bijna gênant, zo niet be vreemdend, dat het lijstje niet-Engelstalige films (Salles, Almodovar, Jeunet, Yimou) aanmerkelijk interessanter was dan de Engelstalige genomineerde titels. Maar zelfs te midden van deze minicrisis in de wereld van de populaire film weet Sideways toch nog te boeien.

Neem Jack, om en nabij de veertig, aantrekkelijk, een charmeur van jewelste. En iemand die op het punt staat te trouwen, wat allerminst blijkt uit zijn gedrag op een avond in een restaurant waar zijn oog valt op het uitnodigende lichaam van een dik serveerstertje. «Zij is het dankbare type!» zegt hij gniffelend. Als hij haar begint te verleiden, gaat zijn vriend Miles naar de wc. Nadrukkelijk zoomt de camera in op de wc-deur, met het opschrift: «Mannen».

Regisseur Payne, maker van About Schmidt, een succesvolle film met Jack Nicholson in de hoofdrol, onderzoekt mannen die in een crisis verkeren. Gelukkig doet hij dat in Sideways met een goed verteerbare mix van humor en drama. Toch ontbeert het werk werkelijke, diepe tragedie, waar door het grootsheid mist. Dit gebrek is te meer evident daar de acteur Paul Giamatti, die in Sideways de rol van Miles speelt, in een andere film een hoofdrol vertolkt die wél door en door tragisch is en daardoor rijk aan diepgang. Deze film is het briljante American Splendor (2003), het levensverhaal van striptekenaar Harvey Pekar. Het is bijna onmogelijk naar Miles in Sideways te kijken zonder te denken aan de magistraal depressieve Harvey in American Splendor.

Hoe dan ook, Harvey en Miles staan voor hetzelfde dilemma. Zij hebben een punt in hun leven bereikt waarop zij zich, figuurlijk gesproken, zijwaarts bewegen. Net als Harvey is de alcoholische Miles een kunstenaar, auteur van een semi-autobiografische roman die al geruime tijd rondzwerft bij diverse uitgevers. In Sideways gaat Miles op een wijnreis door Californië met zijn oude vriend Jack, uitstekend gespeeld door Thomas Hayden Church, een acteur die voorheen slechts bekend was van oninteressante sitcoms als Ned and Stacey. De tragedie van Jack, die een instinctmatige verleider is zelfs wanneer hij gaat trouwen, treft eigenlijk meer dan die van de gescheiden Miles, die kampt met een onverwerkt verleden rond de dood en mogelijke zelfmoord van zijn vader. Beiden staren de mid lifecrisis in het gezicht. Dat heeft vooral bij Jack iets vertederends. Zijn aftakeling is namelijk ook lichamelijk evident. Dat leidt ertoe dat hij alles in het werk stelt om zich als vanouds te gedragen als een haantje.

Zijn oppervlakkige karakter staat in schril contrast met de introspectieve aard van Miles, die zijn hele leven al onaantrekkelijk is. Zoals bijna alles in deze film komt ook dit verschil tot uiting in de vorm van wijn-beeldspraak. In een prachtige scène met Maya (Virginia Madsen), op wie hij bezig is verliefd te worden, verduidelijkt Miles de specifieke eigenschappen van cabernet en pinot noir. Anders dan de eenvoud van de cabernet zucht de pinot-druif naar pijnlijk nauwkeurige verzorging. Naar liefde, dus. Met hun verschillende karakters zijn Miles en Jack op hetzelfde punt aangekomen: zij hebben allebei een half leven achter de rug. Nu zijn ze onzeker en wanhopig en deinzen ze er niet voor terug vrouwen te bedriegen op alle mogelijke ma nieren. Zij zijn mannen.

Te zien vanaf 17 februari