Deze overpeinzing overviel me nadat ik enkele vrienden en vriendinnen te woord had gestaan, die in een staat van opperst chagrijn dan wel opgewonden nijdigheid uit de voorstelling De Freudjes – geen familie door de groep mugmetdegoudentand waren gekomen.
Wat is er aan de hand?
Drie zusjes zijn bij elkaar in de woning van een van hen, Mathilde, een eenzame ziel met verkeerde vestjes en een aanleg tot zorgen, die haar de reputatie van eeuwige zelfopoffering heeft bezorgd. Ze heeft haar stervende moeder in huis, die boven het tijdelijke voor het eeuwige ligt te verwisselen. Zoals bekend is dat hard werk, dus dat gaat ook nog wel even duren. Zus Anna, net gearriveerd, zit in de schuldsanering, ze heeft een vrij ernstig drankprobleem, ligt in scheiding en ze praat verontrustend veel te veel – die heeft dus wel iets anders aan haar kop dan een stervende moeder. Zus Renée arriveert als wij er ook net zijn. Ze heeft voor zorg doorgeleerd, wil er beroemd in worden, voor haar moeder zorgen is binnen dat traject geen optie – de bekende paradox kortom van een te groot ego, gecombineerd met een beroep waarin je dat grote ego gewoonlijk pleegt weg te liegen. Staatssecretaris van de mantelzorg Martin van Rijn weet er ondertussen alles van.
De drie actrices die deze komedie spelen zijn Lineke Rijxman (Mathilde, tevens de regisseur), Ariane Schluter (Anna) en Karina Smulders (Renée). Zij timmeren vol op het orgel van de overdrijving. Iets waartoe het scenario van Joan Nederlof hen ruimschoots in staat stelt. Geheel volgens de richtlijn: ware, melancholisch getoonde, onnadrukkelijk gespeelde, bescheiden uiteengezette scènes en situaties uit de mantelzorg, die kennen we uit ons eigen leven al, daarvoor gaan we niet naar het theater. Dan kunnen we immers beter meteen klapstoeltjes zetten en entree gaan heffen bij multidisciplinaire zorgcentra en daar ervaringstheater tonen. Nee, wij willen in het toneel de vlammenwerper en de brandspuit op het aangesneden probleem.
En dat is wat we hier krijgen.
U bent dus gewaarschuwd. Zorgelijke types met een verlangen naar genuanceerde standpunten over mantelzorg, euthanasie, kinderen die als puppy’s worden behandeld, en omgekeerd, drank-maakt-meer-dan-je-lief-is-naturel, of een sereen discours over de schuldhulpverlening, die kan ik De Freudjes ernstig afraden. Toneelliefhebbers die zweren bij het ‘subtiele’, die voor de voorstelling gewend zijn zwaar te tafelen, die net van de drank af zijn – ik zou hier niet heen gaan. Maar komedianten die zweren bij spotprenten over alles wat ons hedendaags welbevinden zo hedendaags en welbevonden maakt, die houden van meedogenloos en dijenkletsend geestig, en die niet vies zijn van een stevig potje van-dik-hout-zaagt-men-spoorbielzen-toneel, spoedt u naar het theater!
De Freudjes – geen familie is te zien t/m 21 mei en in augustus; mugmetdegoudentand.nl
Beeld: De Freudjes: Lineke Rijxman als Mathilde, tevens de regisseur, Ariane Schluter als Anna en Karina Smulders als Renée (Sanne Peper)