Barcelona – De achternaam van de Catalaanse premier Carles Puigdemont rijmt in het Spaans op gevangenis. Dat komt de betogers op deze zondagochtend goed uit. ‘Puigdemont naar de gevangenis!’ Het is de grootste demonstratie die het Spaanse nationalisme ooit in Barcelona heeft gehouden – 350.000 mensen, zegt de politie, en voor een flink deel zijn ze met bussen uit alle hoeken van Spanje gekomen. Zelf noemen de deelnemers zich liever unionisten of constitutionalisten. Want nationalisme, dat is slecht. Luister maar naar Mario Vargas Llosa: ‘Het nationalisme heeft Europa gevuld met bloed en veroorzaakt nu een ramp in Catalonië’, zegt de Peruaanse schrijver voor een zee van Spaanse vlaggen. Hij heeft het natuurlijk over de separatisten. ‘Passie kan gevaarlijk zijn als zij gevoed wordt door fanatisme en racisme.’ Dat valt moeilijk te ontkennen.

De woorden van Vargas Llosa komen in een merkwaardig daglicht te staan als hij even later zijn heimwee uitspreekt naar het Barcelona uit de nadagen van het Franco-regime. ‘Puigdemont naar de gevangenis!’ klinkt het weer. Een man draagt een bord met de tekst: ‘Onafhankelijkheidsvlag? Steen door de ruit!’

Wie de betogingen voor onafhankelijkheid van Catalonië in de voorbije jaren heeft meegemaakt, kan niet om het contrast heen. Sinds 2012 komen op 11 september jaarlijks een miljoen tot anderhalf miljoen mensen op de been zonder het minste incident. Leuzen en spandoeken die opsluiting van de politieke tegenstander eisen, of die uitnodigen om bij hem de ruiten aan diggelen te gooien, kom je er niet tegen.

Laten we terugkeren naar het gezonde verstand, is het officiële motto van de betoging van vandaag voor de Spaanse eenheid en tegen de Catalaanse separatisten. Het blijkt een rekbaar begrip, gezond verstand. Hier en daar wordt de nazigroet gebracht. Extreem-rechts is ook van de partij, naast een grote vertegenwoordiging uit Madrid van de regerende Volkspartij (PP). Journalisten van de Baskische en Catalaanse publieke omroep worden belaagd, een fotograaf krijgt klappen.

‘Misschien eindigt Puigdemont net als Compay’, zegt PP-woordvoerder Pablo Casado de volgende dag. Hij bedoelt Lluís Companys, de Catalaanse premier die in de jaren dertig de Catalaanse republiek uitriep. Companys werd gefusilleerd.