Op de een of andere manier is het thematiek die zo zijn heel eigen begrenzingen kent. De romans die het oplevert zijn ook niet te vergelijken met het mannelijk equivalent. Sterker nog, er ís geen mannelijk equivalent. Gebonden mannen zoeken niet, hen overkomt hoogstens wel eens wat, waarna ze weer opstaan en verder wandelen. Het is sowieso nooit de hoofdzaak, en zeker niet van een roman. Vrouwen ondernemen daarentegen nogal eens een zoektocht, een Eat Pray Love- achtige queeste, naar zichzelf op onderbuikse hoogte. Het huwelijk heeft tot verstopping geleid, er moet meer zijn dan dit. Maar zo gauw bij vrouwen hun fysiek in het geding is, raakt de boel sterk ontregeld en trekken de wolken en ander onheil zich samen.

Het boek van Robin Rinaldi presenteert zich als het daadwerkelijke verslag van een zoektocht, ‘Een jaar van ontdekking, bevrijding en inzicht’ luidt de ondertitel van Mijn man en mijn minnaars. Ze besluit af te rekenen met het brave meisje in zichzelf als haar man Scott zich tegen haar wil in laat steriliseren. Geen baby’s, zo redeneert ze, dan maar minnaars. Ik merk dat het moeilijk is om niet ironisch over dit boek te schrijven. Ik snap denk ik de portee niet helemaal. Gaat het dan om onbelaste seks? Of is ze stiekem toch op zoek naar wél een potentiële vader? Mijn man en mijn minnaars is best een dik boek, meer dan 300 blz., maar je hoeft niet iedere bladzijde te lezen, dat scheelt.

Iets dergelijks geldt voor Hausfrau, ook een debuut. ‘Anna was een goede echtgenote, over het algemeen.’ Een omineuze openingszin, kenmerkend voor de rapportagetoon die wordt gebezigd. Hier spreekt de verveelde huisvrouw, 37 jaar oud, buitenstaander in Zürich, in analyse bij Doktor Messerli. Vlak voor ze haar zoontjes van school ophaalt, heeft ze seks met een medestudent Duits, een Schot. Van meet af aan is die seks dwangmatig, bedoeld ter verdoving van iets. ‘Haar verhouding tot seks was een ingewikkelde verbintenis die voortkwam uit zowel haar passiviteit als een onstilbaar verlangen om afgeleid te worden. En begeerd. Ze begeerde het begeerd te worden.’ Hausfrau is, inclusief de uitgebreide analyses van Doktor Messerli, bijna een dossier, het verslag van een pathologische geschiedenis, helaas niet echt geworteld in een voorstelbaar hier-en-nu. Bovendien kan de schuld- en schaamtetocht van Anna – what’s in a name – die zich vanaf bladzijde één verbaast over de pünktlichkeit van het Zwitserse treinverkeer maar naar één uitkomst leiden. En weer: anno 2015 is die lastiger verteerbaar.

En dan de Zweedse Lena Andersson, die met Onbetamelijk gedrag haar vijfde roman schreef. Ondertitel: ‘Een roman over liefde’. Het prototypische verhaal van de verstandige vrouw, essayiste en dichteres, die ten prooi valt aan een redeloze hartstocht voor de oudere kunstenaar. Het betrouwbare vriendje moet het veld ruimen, Ester is blind van verliefdheid. Anders dan titel en coverplaatje doen vermoeden, is seks hier niet zozeer het issue. Wás dat het maar, zou Ester denken. De kunstenaar doseert zijn aandacht, en het voorspel – etentjes, eindeloze gesprekken over kunst en maatschappij – lijkt ook maar niet op te houden. Is de liefde dan eenmaal toch geconsumeerd, dan breken bij Ester de dijken door. Onbetamelijk gedrag is in wezen een intellectuele variant op He’s just not that into you, en daarmee het écht schaamteloze, en pijnlijke, boek van deze drie. ‘Door haar lichaam binnen te gaan had hij verantwoordelijkheid op zich genomen, hij had haar iets voorgespiegeld dat voltooid moest worden.’ Kernachtiger kan de hele situatie niet samengevat worden. Sowieso blinkt Anderson uit in rationele analyses, waardoor het lijden van haar heldin groteske vormen aanneemt, maar nergens onvoorstelbaar wordt. Met ieder snippertje, ieder half woord, laat ze zich opnieuw het bos insturen. ‘In haar verhitte toestand slaagde Ester er niet in te zien dat uitspraken als asdeeltjes zo licht konden zijn, en net zo verkoold.’

Of het nu nature of nurture is, feit is dat er een rechte lijn loopt van de meisjesboeken van Leni Saris c.s. naar deze volwassen meisjesboeken. Er moet één man zijn out there, die alles in zich verenigt, met je op de bank zit en je er ook nog geregeld over heen buigt, hufterig materiaal om kinderen mee te maken. En wat dan, als je die kinderen eenmaal hebt?