Misschien doen ze dat omdat men rond 1912 niet zonder hoofdbedekking naar buiten ging. Maar ik denk dat die verschrikkelijke zwarte hoedjes met randen die naar beneden druipen een symbool van leed en repressie vormen dat het geheel nóg deprimerender moet maken. Probleem is dat deze simplistische visie niet werkt. Dat is wrang, want Suffragette had een belangrijke film kunnen zijn. Zo veel staat op het spel in dit verhaal, maar van ideologische en psychologische spanning is geen sprake.
Het lijden is verschrikkelijk, dat wel. Vrouwen die betrokken zijn bij de suffragettebeweging, in 1903 in Engeland opgericht door Emmeline Pankhurst (een rol bestaande uit het uitspreken van vijf of zes zinnen, gespeeld door Meryl Streep), worden als terroristen gezien. Ze worden bespioneerd en zonder proces in gevangenissen gestopt waar ze onder mensonterende omstandigheden hun protest voortzetten door in hongerstaking te gaan. Dat doet ook de hoofdpersoon in Suffragette, de jonge, mooie Maud Watts (Carey Mulligan), die samen met haar man, Sonny (Ben Whishaw), in een wasserij werkt. Aanvankelijk ondergaat Maud de onderdrukking gelaten, maar wanneer ze terloops op straat getuige wordt van een protestactie van de suffragettes radicaliseert ze snel.
In het verhaal is dat laatste problematisch: schijnbaar van de ene op de andere dag verruilt Maud haar leven met echtgenoot en zoontje voor een ruw bestaan als radicaal. Ze komt in contact met Edith (Helena Bonham Carter), een apotheker die al betrokken is bij de beweging van mevrouw Pankhurst. Dat trekt de aandacht van inspecteur Steed (Brendan Gleeson) die geen genade kent als het gaat om de suffragettes. Meerdere malen wordt Maud gearresteerd. Als ze weigert te eten volgt dwangvoeding: terwijl vrouwelijke bewakers haar vasthouden wordt een pijp in haar keel geduwd, zodat een misselijkmakend melkmengsel in haar kan worden gegoten.
Dit alles is filmisch imposant. Art direction en set design zijn eersteklas, en Mulligan en vooral Bonham Carter zijn uitstekende acteurs. Maar geen van de acteurs kan iets substantieels creëren. Dat komt door het eendimensionale karakter van de personages. Precies waarom Maud het martelaarschap zo makkelijk verkiest boven een leven met haar zoontje, blijft onuitgewerkt. Een gemiste kans. Goedbeschouwd hééft Maud geen keuze: haar zoontje verlaten is geen optie, net zoals het voor haar onmogelijk is te blijven werken als een halve slavin zonder in actie te komen.
Kiezen tussen martelaar of moeder zijn moet moeilijker zijn dan regisseur Sarah Gavron doet voorkomen. Haar personages twijfelen niet over hun motieven. Bij inspecteur Steed is er slechts kortstondig de suggestie van een schuldgevoel over hoe de staat de vrouwen behandelt, maar daar blijft het bij. Als Maud noch Steed onzeker is over hoe de wereld in elkaar steekt, hoeven wij dat evenmin te zijn. De boodschap – het onderdrukken van vrouwen is slecht – is overdonderend. Zie de hoedjes van de vrouwen: over de grauwheid van hun leven kan geen twijfel bestaan, zodat iedere nuance wordt verpletterd.
Te zien vanaf 3 december
Beeld: Carey Mulligan als Maud Watts en Anne-Marie Duff als Violet Miller in Suffragette. Foto: Paradiso Filmed Entertainment