2013 was een goed jaar voor recensenten – niet eens zo zeer om wat ze te bespreken hadden, als wel om wat ze zelf schreven. Parool-criticus ArieStormbijvoorbeeld: hij schreef met Luisteren hoe huizen ademen een roman zoals niemand in Nederland hem zal nadoen, een raar boek, vol kleinzielige personages die komen en gaan, een hoofdpersoon die halverwege het boek wordt onthuld als een fictionele stand-in van de schrijver zelf, maar uiteindelijk een poëtische evocatie van de liefde van een eigen gezin en het herinneren en vergeten van het gezin waarin je zelf bent opgegroeid.

Al jaren dook de naam Couperus op in de columns en essays van NRC-intellectueel-in-residence Bas Heijne, steevast als voorbeeld van hoe een schrijver wél hoorde te opereren, hoe literatuur oud kon zijn en toch iets te zeggen had over het leven vandaag. Dit jaar publiceerde Heijne Angst en schoonheid: Louis Couperus, de mystiek van zichtbare dingen, een boek zoals elke recensent dat één keer in zijn leven zou moeten schrijven: een analytische, literaire maar vooral persoonlijke beschouwing over een oeuvre dat voor de recensent in kwestie doorslaggevend was. En zo legden meer recensenten de meesterproef af: Joost Zwagerman gaf met Americana een overzicht van een carrière lang kijken naar Amerika, Marja Pruis schreef met Als je weg bent een genre-overstijgend literair portret van Patricia de Marteleare, New Yorker-journaliste Claudia Pierpont Roth interviewde Philip Roth een paar jaar lang en baseerde op die gesprekken een inzicht verstrekkende, vrolijke biografie van de beste levende schrijver in de Verenigde Staten, Roth Unbound, en ‘man of letters’ DavidShields schreef op zijn eigen virtuoze manier met How Literature Saved My Life een biografie van zichzelf als lezende, lustende jongeman. Telkens weer toetst hij zijn ervaringen aan de literatuur van die ervaringen, en denkt hij na over hoe lezen vorm heeft gegeven aan hoe hij zijn ervaringen heeft onthouden – om steeds weer terug te komen bij de conclusie dat wat fictie is soms echter kan aanvoelen dan de waarheid.

Arie Storm, Luisteren hoe huizen ademen, Prometheus, 159 blz., € 17,95

Bas Heijne, Angst en schoonheid: Louis Couperus, de mystiek van zichtbare dingen, 208 blz., € 18,90

David Shields, How Literature Saved My Life,Vintage, 208 blz., € 15,99