Meisje-meisje-verhaal

Omdat menselijk leven al zestig miljoen jaar doorgaat (al lijkt de langste tijd voorbij) toch gewoon een kroniek over een documentaire. Tijdens ons collectief wachten op Godot is televisie immers een van de belangrijkste troosters, zoals Nadia Moussaid zei in een Mondo over ‘kunst in tijden van corona’. Paul Haenen en De wereld draait door verzorgen zelfs Troost TV – en Studio sport laat Nederland weer Europees voetbalkampioen worden tegen de Sovjet-Unie. Ik kies voor Missie NS, een Teledoc over de spoorwegen. Omdat openbaar vervoer ons niet alleen op onze bestemming moet brengen, maar ook de aarde moet redden van de haast vergeten klimaatdreiging.

We zien schoonmakers, raad van bestuur, conducteurs in opleiding, managementteams, receptionisten (op het hoofdkantoor hoort elke employé bij binnenkomst een koor van luide goedemorgens), de afdelingen Commercie, Woordvoering, Reizigersonderzoek, Communicatie, Klantbeleving, Veiligheidscentrum etc., allen doende een prachtproduct neer te zetten waarbij, het wordt erin gehamerd, de klant, of die nu ‘lust- of must’-reiziger is, op plaats één, twee en drie staat. Met als Missie: een ‘9+-ervaring’.

We zien een reclamefilmpje in de maak waarin meisje en jongen in de trein voor elkaar vallen totdat iemand op het idee komt er een meisje-meisje-verhaal van te maken. Tot enthousiasme van veel verlichte medewerkers, maar als het resultaat aan de hogere echelons getoond wordt, is er iemand die waarschuwt niet al te veel ‘exoten’ in reclame te laten zien en meer een dwarsdoorsnee van de bevolking. Qua kleur is het personeel al gemengder naarmate je lager op de ladder komt.

Het gelikte reclamebeeld dat NS van zichzelf presenteert wringt uiteraard met de werkelijkheid waar reiziger en NS-voetvolk mee te maken krijgen. Overvolle treinen waarin jongeren de leus ‘opstaan voor iemand misstaat niemand’ collectief niet meer blijken te kennen. Conducteurs worden getraind in vriendelijk- en dienstbaarheid, maar het reizend publiek bepaald niet. We krijgen gruwelverhalen te horen. Bij NS (en elders) wordt alles gemeten wat los en vast zit en een Marokkaanse leidinggevende blijkt teleurgesteld wanneer zijn conducteurs het ‘onderling respect’ laag beoordelen. Twee collega’s van kleur vertellen glashelder hoe ze door witte collega’s buitengesloten worden. Daar kunnen ze mee leven(!), zeggen ze, maar verwacht dan geen hoge score. Mooie, observerende film die niet uitlegt maar de kijker zelf het werk laat doen. En die trouwens ook respect voor NS oplevert: ik ging het een mirakel vinden dat zoveel treinen op tijd rijden.

Maar hier gekomen (het is zondag) overvalt me een groot gevoel van vergeefsheid als ik lees dat president-directeur Roger van Boxtel benadrukt dat de schaarsere treinen niet bedoeld zijn voor gevaarlijke uitstapjes maar voor mensen in vitale beroepen. Alles, ook NS, wordt geconfronteerd met niets minder dan een catastrofe. Daarom wat dienstmededelingen. Tegenlicht schrapte geplande uitzendingen en zond Virus van morgen uit. De kennis van nu gaat op 1 april over ‘coronajagers’. Corona zit aan elke praattafel. Het meest indrukwekkende en confronterende programma is Frontberichten (BNNVara), met daarin dagelijks een compilatie van vlogs gemaakt door zorgverleners over hun cruciale werk.