TONEEL – Loek Zonneveld

Waar het conflict in De bemiddelaar, een tekst van de Iraanse schrijver Bahram Beyzal, precies over gaat, blijft op een intrigerende manier in het midden. Maar hoog oplopend is het in ieder geval. Twee ‘wereldleiders’ spelen het spel van hun meningsverschillen dermate hoog op dat een oplossing almaar verder weg dreigt te drijven. De dialogen meanderen ergens in het grensgebied tussen de Poolse absurdist Mrozek en zijn rake persiflages over de uitventbaarheid van democratische idealen, de politieke teksten van de latere Harold Pinter en de leerstukken van Bertolt Brecht. Regisseur Alan Yadegarian voegt er een paar geestige knaleffecten aan toe. Verder heeft hij zijn toneelspelers Herman Egbers en Mike Libanon (de wereldleiders) en Erik Koningsberger (de bemiddelaar) zodanig uitgedost dat hun jongleren met politieke-bemiddelingsclichés uit het moderne crisismanagement, de bitter-ironische trekken mee krijgt van een sinister clownsnummer. De korte (lunch)voorstelling in de Rotonde van de Stadsschouwburg is een prettige kennismaking met een voor mij onbekende auteur, Yadegarians toneelgroep Brandend Geduld belooft binnen niet al te lange tijd met de uitvoering van nog twee teksten van Beyzal te komen. Iets om naar uit te zien.

De bemiddelaar, Stadsschouwburg Amsterdam, Rotonde, t/m 1 november, 13.00 uur (duur: 50 minuten)

_ TELEVISIE – Walter van der Kooi _

Voor kinderen en hun ouders, maar ook voor wie in kindertelevisie, documentaire voor kinderen of documentaire tout court geïnteresseerd is: zondag start de Ikon een nieuwe reeks Mensjesrechten. Korte films (twintig minuten) over kinderen in benarde omstandigheden of staand voor moeilijke keuzes. Ze zijn tussen negen en veertien, wonen in Nederland maar soms ook daarbuiten. Hun problemen lopen sterk uiteen: Michelle is een stuk zwaarder dan haar tweelingzus. Vanaf groep 3 begonnen ze haar te pesten en de vraag is of ze in de zomervakantie wel een bikini aan durft. Yazan woont in een Palestijns vluchtelingenkamp waar een hoge muur en wachttorens omheen staan. Zijn grote broer zit in een Israëlische gevangenis vanwege stenen gooien. Zijn vader werkt in Israël, op een kwartier lopen, maar de tocht erheen duurt twee uur door checkpoints. Michelle gaat in Niet van suiker naar een diëtiste en krijgt hulp bij het terugwinnen van zelfvertrouwen. Yazan maakt in Ik ben niet bang voor de soldaten met een groep kinderen grote posters en plakt die tegen de Muur, zodat de soldaten, die niet naar hen luisteren, kunnen zien wat het voor hen betekent in een openluchtgevangenis te wonen. In beide gevallen gaat het er dus mede om dat de hoofdpersoon iets probeert te doen aan de situatie en daarmee zichzelf (en de kijkers) enige hoop geeft. Dat is de rode draad in de hele reeks. En ook al twijfelen wij volwassen kijkers soms of vaak aan het effect van het streven, optimisme is een morele plicht – zeker als je kindertelevisie maakt. Het uitzendschema van de acht afleveringen tussen 1 november en 27 december is me nog niet bekend. Maar aanstaande zondag wordt begonnen met Hotspot. Dat gaat over Ferry die voor zijn veiligheid en die van zijn moeder op een afgelegen gebouw in de natuur is ondergebracht, waar ook wel wat andere kinderen wonen maar dat zijn kleintjes. Komt nog bij dat er zelden of nooit internetbereik is. En dat Coen, zijn enige leeftijdgenoot daar en goede vriend, gaat vertrekken. Ferry is behoorlijk beschadigd en moet ‘werken aan zijn zelfvertrouwen’. (Opvallend en onvermijdelijk dat veel van de jonge hoofdpersonen zelf in hulpverleningsjargon zijn gaan praten.) Je verbaast je als kijker dat Ferry sociale vaardigheden moet aanleren in een omgeving die daar nauwelijks kans op geeft. Je hebt met hem van doen en gunt hem het veilige huis in een buurt met kinderen. De films zijn goed, soms zelfs mooi gemaakt. Zo won een aflevering van vorig jaar (Hoe Ky Nils werd van Els van Driel – over meisje dat jongen werd en op Uitzending gemist te zien) een prestigieuze Canadese tv-prijs. En werd de hele reeks op Cinekid recent bekroond met de Gouden Kinderkast voor ‘beste televisieproductie’.

Mensjesrechten, Ikon, vanaf zondag, Z@pp, NPO3, 11.25 uur

En als we toch met kinder- of beter familieprogramma’s bezig zijn: KRO-NCRV is gestart met de tiendelige dramaserie Trollie. In aflevering 1 zagen we hoe een jonge trol door domme pech van zijn berg en uit de trollenwereld kukelt en belandt in die van de mensen. Om preciezer te zijn: in die van boekenwurm Max, die met de ganse familie het jaarlijkse winterbezoek aan oma Mimi (Olga Zuiderhoek) in haar berghuisje brengt. Trollen zijn naar menselijke maatstaven geen prettige wezens (nogal viezig en zo), maar als Trollie er niet was geweest was Max er ook niet meer: die zakte door het ijs van het bergmeer en werd door Trollie gered. Begin van een vriendschap en van een queeste naar de trollenbergen. Leuk verhaal, leuk gedaan. Van scenarist Pieter Bart Korthuis die wel eens wat anders wil dan zijn Penoza.

Gert Embrechts (regie), Pieter Bart Korthuis (senario), Trollie, KRO-NCRV, tien delen. Zaterdags, Z@app, NPO 3, 19.00 uur

FILM – Gawie Keyser

Vreemd dat het zo lang heeft geduurd om SPECTRE weer tot leven te wekken in de wereld van James Bond. In de romans van Ian Fleming komt de wereldwijde organisatie die erop uit is de wereld lam te leggen door middel van een ‘S _pecial Executive for Counter-intelligence, Terrorism, Revenge and Extortion__ ’_ slechts een keer of drie voor als centraal element in de plot, vooral in Thunderball (1961). In de films verrijst SPECTRE daarna vaker, maar slechts in You Only Live Twice (1964) is het stelletje nihilisten weer een belangrijk onderdeel van het verhaal. Nu keren ze kennelijk terug in de nieuwste Bond-film: Spectre van Sam Mendes. Dat is een prima vooruitzicht, ook omdat aartsschurk Ernst Stavro Blofeld, oftewel Number One, misschien, hopelijk, weer van de partij zal zijn. (Een volledige bespreking van Spectre volgt komende week.)

Nog meer spanning en sensatie uit het tijdperk van de Koude Oorlog: Don Siegels fabuleuze sciencefictionfilm Invasion of the Body Snatchers (1956) is opnieuw te zien in een gerestaureerde versie. Het verhaal: mensen worden in hun slaap overvallen door plantaardige organismen die de slapende lichamen klonen. Het is allemaal deel van een complot dat erop gericht is het mensdom onderdanig te maken, maar aan wie en wat is niet duidelijk.

De film is beroemd vanwege subtiele maatschappijkritiek in het verhaal. Destijds werd dat evenzeer gezien als een aanklacht tegen het mccarthyisme als een aanval op het communisme: de slachtoffers van de groene ‘lichaamsgrijpers’ raken hun individualiteit kwijt terwijl degenen die de dans vooralsnog ontspringen onmiddellijk worden gebrandmerkt als ‘schuldigen’.

Maar Invasion is vooral een belangrijke film vanwege de inventieve mix van sciencefiction en film noir. Regisseur Don Siegel geeft vorm aan de constante sfeer van angst en paranoia door middel van expressionistische belichting en ontregelende camerahoeken. Zo raakt hij een zenuw: niet alleen is de wereld geen veilige plek meer, zelfs de aanwezigheid van onze geliefden blijkt geen garantie voor liefde of geborgenheid. En wat doe dan wanneer je wakker wordt naast zo’n minnares of echtgenoot die plotseling iemand anders is geworden? Antwoord: rennen, zo hard je kan.

Spectre en Invasion of the Body Snatchers zijn vanaf 29 oktober te zien

Beeld: Stills uit de documentaire Hotspot uit de reeks Mensjesrechten. Foto’s IKON / Youtube.