Bangkok – Gegeneerd staat de Thaise verkeersminister bij de verongelukte bus. Hij beseft dat de beelden straks de wereld over gaan. Vijftien doden. Vijfenveertig zwaargewonden. De meesten nog geen tien jaar oud. Het schoolreisje naar het populaire strand van Jomtien eindigde toen de dubbeldekker in heuvelachtig gebied achter op een zware truck knalde.
Het ongeluk bevestigt het gevreesde achterlijke imago van Thailand op het gebied van verkeersveiligheid. Want het is de bewindsman en de tv-ploegen snel duidelijk: de bus reed te hard, de remmen lijken al lange tijd niet gecontroleerd, de bestuurder heeft geen busrijbewijs en de verplichte stoelriemen ontbreken.
Ook vanwege het belangrijke toerisme probeert Thailand al jaren het aantal verkeersdoden te verminderen. Tevergeefs. De jongste cijfers zijn dramatisch. Na Eritrea en Libië – landen waarmee het trotse Thailand liever niet in één adem wordt genoemd – telt het Land van de Glimlach relatief de meeste verkeersdoden ter wereld: ruim 38 per jaar op honderdduizend inwoners, tegen nog geen vier in Nederland. Ook andere Aziatische landen scoren fors lager.
Romantici denken dat het hoge dodental voortvloeit uit de typisch Thaise beleving van het boeddhisme: maak je niet druk en geniet, het lot is toch niet te vermijden. Dat zou verklaren waarom ouders samen met drie of vier kinderen vrolijk op een brommer door het drukke stadsverkeer laveren. Of dat hongerige automobilisten op de snelweg een U-bocht maken, om tegen het voortrazende verkeer in naar een eetkraampje te rijden.
‘Misschien speelt dat fatalisme mee’, zei een Australische deskundige onlangs tijdens een verkeerscongres. ‘Maar uiteindelijk zijn Thai net als alle wereldburgers. Regels en voorlichting helpen alleen als bij overtreding consequent wordt gestraft. En dat is hier het probleem. In Thailand valt met een agent veel te regelen.’
Rijden zonder helm of riem? Rood licht negeren? Te veel drank op? Te veel passagiers in een busje? Tegen het verkeer inrijden? Slecht onderhoud? Een bon is doorgaans met een vriendelijk gebaar en een paar honderd baht af te kopen. Dat weet de burger. Dat weet ook de chef van de agent, die een deel van de opbrengst krijgt.
De Thaise samenleving is intens corrupt. Ondernemers berekenden recent dat 35 procent van de bedrijfskosten op gaat aan ‘theegeld’, waardoor de Thaise economie de moordende concurrentie met goedkope buurlanden verliest. Het politieke systeem dreigt te bezwijken doordat de belangrijkste partijen elkaar overtuigend beschuldigen van corruptie. Maar nergens zijn de gevolgen van corruptie zo dodelijk als in het Thaise verkeer.