DEN HAAG/BUSSUM – PvdA-leider Ad Melkert heeft gedurende zijn ambtsperiode als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (1994-1998) gangbare regels genegeerd bij de aanschaf van een kunstwerk voor zijn departement. Melkert liet de kunstenaar Joost van Haaften, die een bekende is van het echtpaar Melkert, en twee uitvoerders M. Rem en M. de Haan in 1996 een kunstobject vervaardigen dat nabij zijn werkkamer op het ministerie werd opgehangen.

Secretaris-generaal Gerritsen bevestigt dat de keuze voor Van Haaften mede het resultaat was van een gesprek met de minister, waarin deze ‘suggestie werd gewisseld’. Gerritsen heeft vervolgens zelf de contacten gelegd en afgewikkeld. ‘Hier is niets ongebruikelijks aan’, aldus Gerritsen.

Hoewel er in het geval van kunstwerken inderdaad uitzonderingen mogelijk zijn, noemt een woordvoerder van het ministerie het ‘opmerkelijk’ dat de aanbestedingsregels niet zijn nageleefd. ‘De normale procedure is dat verschillende kunstenaars worden benaderd en om een voorstel worden gevraagd. In dit geval is het anders gegaan. Minister Melkert is persoonlijk bij deze selectie betrokken geweest.’

Mevrouw Mónica León Borquez-Melkert studeerde tussen 1989 en 1995 aan de Amsterdamse Rietveld Academie. Daar kreeg zij onder meer les van Joost van Haaften. In 1995, een jaar na zijn benoeming als minister van Sociale Zaken, verhuisde Melkert naar Bussum. De pas afgestudeerde echtgenote van de minister nam de inrichting van het nieuwe huis op zich. Van Haaften bracht haar in contact met Rem en De Haan, die eerder zijn kunstwerken hadden gerealiseerd en bevestigd.

‘Monica had grootse plannen’, zegt De Haan. ‘Geld speelde geen rol. Ze had allerlei kunsttijdschriften erop nageslagen. Er moest een werkkamer voor Ad komen, en een kinderkamer. “Dat gaat tienduizenden guldens kosten”, zei ik nog.’ Toen de twee hun begroting presenteerden, besloot het echtpaar Melkert dat het toch te begrotelijk was. De Haan: ‘Ondertussen hadden wij veel tijd en geld in ontwerp en materiaal gestoken. Het was voor ons een behoorlijke opdracht.’

Toen de twee om opheldering bleven verzoeken en gewag maakten van gederfde schade, volgde een telefoongesprek waarin mevrouw Melkert toezegde dat er bij wijze van goedmakertje ‘een grote opdracht’ aan zat te komen. De Groene Amsterdammer is in het bezit van een door De Haan gemaakte opname van dit telefoongesprek, dat plaats had in het najaar van 1996. Als De Haan om opheldering vraagt, zegt mevrouw Melkert: ‘Laten wij naar het volgende gaan. Interesseer je liever voor een project waar jij weet ik hoeveel voor vraagt. Jullie kunnen een opdracht uitvoeren. Dat is toch in ieder geval iets?’ En: ‘Begrijp je nou met wie je te maken hebt? Met iemand die de mogelijkheid heeft om jullie aan een paar andere projecten te helpen. ’

Nadat deze krant maandagochtend de PvdA-leiding om een reactie had gevraagd, zocht mevrouw Melkert zelf contact. ‘Besef je wel in wat voor tijden wij leven?’ zegt ze. Ze erkent als kunstenaar ‘inbreng’ te hebben gehad, ‘niet alleen op het ministerie’. ‘Ik heb geprobeerd om de kunst en de kunstenaars aan de bak te laten komen. Ik vind dat er meer kunst bij de instanties moet komen. Er was toen geen mooie kunst te vinden. Mij is gevraagd: jij zit in die wereld, jij weet wel iemand.’ ‘Dit is een particuliere zaak, waar de PvdA buiten staat’, zegt PvdA-voorlichter Suzanne Baart.