Nu heeft Annemarie Prins de cirkel rond gemaakt. Lorca, een afscheid is een punt achter de theatrale liefdesrelatie met de schrijver die ruim dertig jaar heeft geduurd. De door de Amsterdamse Nestheaters geproduceerde voorstelling is een monument voor de dichter Lorca.
Federico García Lorca was een veelzijdig kunstenaar. Hij schreef een aantal prachtige toneelstukken, waarin meestal vrouwen een centrale rol speelden. Hij was een begenadigd dichter. En een persoonlijkheid in het Spaanse kunstenaarsmilieu van de jaren twintig en dertig. Hij moet ook een intrigerend mens zijn geweest, een ongrijpbare mafketel.
De voorstelling Lorca, een afscheid gaat over die ongrijpbare Lorca, een mens die van taal muziek maakte en die via muziek taal creëerde. De acteurs (Ali Cifteci, Nienke Reehorst en Frank Sheppard) reconstrueren Lorca’s wrede dood. Via zijn poëzie, in muziek, door beweging wordt ook de weerbarstige schoonheid van zijn werk teruggehaald.
Lorca, een afscheid is een voorstelling die eigenlijk niet te recenseren valt. Het is een theatraal gedicht over de flikker die van zichzelf (en van de Spaanse cultuur) geen flikker mocht zijn. Het is een ode aan een man die geen bestaansrecht had en die er desondanks voluit is geweest. Het is een voorstelling waarbij de criticus met zijn handen in de lucht achterblijft. Wat er op het speelvlak gebeurt is zo mooi, dat je jezelf na afloop een slag in de rondte kan schrijven, maar echt in woorden vatten wat er tijdens deze wonderschone productie aan de hand is, lukt (mij althans) van geen kanten.
De dichter Lorca is in de jaren dertig korte tijd naar New York afgereisd. Hij heeft daar de wanhoop en de afkeer over zijn homoseksualiteit van zich afgeschreven in de bundel Dichter in New York, met name in de ballade ‘Ode aan Walt Whitman’, een eerbetoon aan zijn Amerikaanse collega-auteur en -dichter. De best denkbare recensie van deze prachtige voorstelling Lorca, een afscheid is een citaat uit dat gedicht.
‘Jij zocht een naakte man die was als een rivier/ Stier en droom die het rad met het zeewier verbindt/ Vader van de doodsstrijd/ Klaproos van je dood/ Die kreunde in de vlammen van je verborgen evenaar/ Want het is rechtvaardig dat de mens zijn vermaak niet zoekt/ In het woud van het bloed van de volgende morgen/ De hemel heeft stranden waar je het leven kunt vermijden/ En er zijn lichamen die zich niet moeten herhalen in de dageraad/ Doodsstrijd/ Doodsstrijd, droom, gist, droom/ Dit is de wereld vriend/ De doden vallen uiteen onder de klok van de steden/ De oorlog gaat voorbij huilend met een miljoen grijze ratten/ De rijken geven aan hun gelieven kleine geliefde stervenden/ En het leven is niet edelmoedig/ En niet goed/ En niet heilig/ De mens kan als hij wil zijn wens leiden.’
Daarover, ongeveer, gaat Lorca, een afscheid. De voorstelling is de komende maand nog te zien in Nijmegen, Groningen, Utrecht, Rotterdam, Arnhem en Haarlem. (Voor inlichtingen over de precieze plaatsen en tijden: 020-6227860.) De journalist doet er het zwijgen toe. En u moest maar eens gaan kijken.