Ouagadougou – Ouagalais, zoals de inwoners van de hoofdstad van Burkina Faso heten, verplaatsen zich en masse op lichte Chinese motorfietsen en doen daarbij het liefst alles wat God verboden heeft. Favoriete bezigheden: door rode stoplichten rijden (dat heet hier in verrukkelijk Frans brûler le feu) en op de vele tweewielpaden in de stad vooral tegen de rijrichting in naar de bestemming scheuren.

Het gevolg laat zich raden: geen dag zonder ongelukken, meestal van het soort motortje-onder-auto. Die auto is vaak een taxi met haast of een fourwheeldrive bestuurd door iemand uit een gegoed milieu, die rotsvast van mening is dat verkeersregels alleen gelden voor het plebs. Voor het hele land ging in 2014 het aantal ongelukken omlaag. Er vielen 341 doden. Maar niet in de hoofdstad – daar waren maar liefst dertien procent meer incidenten en dat zijn alleen nog de geregistreerde.

De politie probeert het probleem in te dammen. Tijdens het meest dodelijke seizoen, eind december, staan er op iedere grote kruising – en goed zichtbaar – uniformen. Uiteraard gedraagt vrijwel iedereen zich dan voorbeeldig. Maar er zijn te weinig agenten om dat het hele jaar door te doen. Wat dan? Dit was de vondst: we zetten de gemangelde motorwrakken pontificaal langs de weg, met als boodschap: dit gebeurt er met je motortje als je domme dingen doet – en wat er met jou gebeurt is nog vele malen erger.

Werkt het? In één woord: nee. Dit incivisme (gebrek aan burgerzin), zoals het hier heet, is ingesleten in het verkeersgedrag. Een bijzonder verschijnsel bij een volk dat zich uitput in protocol en beleefdheden.

Maar los van het voor de hand liggende theorietje dat het hier een uitlaatklep betreft is er een veel prozaïscher verklaring: de wegen zelf. Die zijn in principe goed ontworpen, maar nadat de donorfinanciering is afgeroomd door de directe ontvanger, de opdrachtgever, de aannemer én de uitvoerder blijft er weinig over om het project volgens plan te voltooien. Dus worden vierbaans bedoelde wegen twee- of driebaans, ligt er naast de drukke doorgaanswegen geen uitwijkstrook en zijn de fiets- en motorpaden te smal. Voeg daarbij dat dit een stad is die nooit en te nimmer aan onthaasting doet, en je hebt een dodelijke combi. Voorlopig helpt daar geen enkele campagne tegen.