De vraag is of dat ook met het lichaam van de in 1962 overleden Koningin Wilhelmina is gebeurd.
‘Vanzelfsprekend’, zegt oud-ziekenhuisdirecteur B.K.P. Griffioen, beheerder van het Medisch-Farmaceutisch Museum in Delft. Volgens hem moet ook zij ‘er nog puik bij liggen’.
Het gaat hier om een gewoonte die de Oranjes delen met de Egyptische farao’s, de pausen van Rome en de doorluchtige Habsburgers. Ooit deed ook de Communistische Partij van de Sovjetunie een gooi naar de onvergankelijkheid met het prepareren van Lenins lijk. Anders dan de Russen, die tot voor kort in een mausoleum op het Rode Plein het lijk van de Grote Roerganger tentoonstelden, lopen de Oranjes niet met hun stoffelijke overschotten te koop. De koninklijke crypte is verboden terrein voor iedereen behalve de familie zelf.
Volgens Griffioen zullen ‘hooguit de gezichten van de Oranjes aan de wat ineengeschrompelde kant zijn. De Oranjes beschikken bij mijn weten niet over het ingenieuze koelingssysteem waarmee het lijk van Lenin al die jaren prima geconserveerd is gebleven.’
De gebalsemde Oranjes zijn, weet hij, geprepareerd via de methode Seti, vernoemd naar de ruim drie millennia geleden opererende farao die nog altijd ligt opgebaard in het museum van Thebe. Tijdens haar staatsbezoek aan Egypte nam Beatrix eind 1997 nog uitgebreid een kijkje bij deze in blakende welstand verkerende mummie.
Het balsemen van de Oranjes is uiterst tijdrovend en kost een lieve cent, zo legt dokter Griffioen uit. Eerst worden met behulp van een dunne, lange haak via de neusgaten de hersenen van de overleden vorst of vorstin verwijderd. Daarna volgen ingewanden en het hart. De darmen worden gespoeld en gepekeld en net als het hart en de hersenen behandeld met natron, een natuurlijk ontvochtingsmiddel. Als ook de lichaamsholten zijn gesteriliseerd en behandeld met gesmolten hars en natron, kan het lichaam probleemloos meer dan twee weken worden opgebaard.
Na de bijzetting in de grafkelder wordt het lijk veertig dagen volledig ondergedompeld in de natron. Daarom zijn de lijkkisten aan de binnenzijde met lood beslagen. Na intensief met de duurste oli‰n te zijn gezalfd wordt de huid bestreken met gesmolten hars en zit de behandeling erop.
De Habsburgers plachten het hart en de rest van het overschot van elkaar te scheiden, gevolg van het keizerlijke bijgeloof dat als het lichaam in de ‘Kaisersgruft’ in de Weense Kapuzinerkirche verloren zou gaan, er elders nog iets zou resteren om op de Dag des Oordeels te herrijzen. Vandaar dat in de Augustinerkirche maar liefst 54 Habsburgse harten in zilveren urnen separaat worden bewaard.
Wellicht waren er bij Willem de Zwijger soortgelijke overwegingen in het spel. Helaas, op last van de vorstin blijft het gevonden kistje potdicht, zoals de gehele Oranje-grafkelder. De natuurlijke nieuwsgierigheid der massa’s blijft onbevredigd. Een gemiste kans, want wat zou de Oranjeliefde kunnen bloeien als het volk in staat werd gesteld om uit te huilen boven de mummies der aanbeden vorstelijkheden. Een mooier gebaar zou er in het jaar van Wilhelmina, de laatst gebalsemde Oranje, nauwelijks kunnen worden gemaakt.