In de eerste plaats gaat de film over het lichaam van de slapende man, en niet om zijn dromen. Takuji is de slapende man. Slapen doet hij eigenlijk niet. Hij ligt na een val tijdens een tocht door de bergen in coma. Vluchtig wordt op één moment in de film gesuggereerd dat die val misschien geen ongeluk was. Takuji was een groot kenner van de bergen.
Op vele plaatsen in de wereld had hij bergen beklommen, en was het dan niet vreemd dat hij juist zou verongelukken in de bergen bij zijn geboortedorp Hitosuji? Juist hij die zich verzette tegen de grootschalige commerciële exploitatie van de warmwaterbronnen? Als je deze lijn zou benadrukken, dan verandert de film van zweverig in materieel en ecologisch-politiek. Niet dat ik daar vóór ben. Het zou de film net zozeer te kort doen als de opvatting dat hij een vage holistische ervaring zou zijn.
Bij het begin van de film ligt Takuji al tijden in coma. Zijn ouders hebben hem uit het ziekenhuis gehaald om hem thuis in alle rust en in zijn geliefde omgeving te verplegen. Zijn materiële aanwezigheid en geestelijke afwezigheid wijzen zijn omgeving vooral op het verleden. Takuji roept herinneringen wakker. Bijvoorbeeld bij zijn vriend Kamimura. Kamimura is een klusjesman en via hem leren we het halve dorp kennen. Zien we hoe mensen leven en werken. Voor een zweverige film houdt Sleeping Man zich opvallend sterk bezig met het concrete en alledaagse.
Als je deze lijn zou benadrukken kun je beweren dat de film een bijna documentair portret geeft van een kleine plaats in de bergen die eeuwenlang volgens het ritme van de seizoenen heeft geleefd en nu op de drempel staat van de technologische tijd. Kamimura repareert bij een oud vrouwtje de schotelantenne en constateert met verbazing dat ze een grote collectie afstandbedieningen heeft voor allerhande elektrische apparatuur in haar woninkje.
De film heeft vele lijnen en in één daarvan speelt de Indonesische actrice Christine Hakim een rol. Ze werkt als zangeres en animeermeisje in een kleine nachtclub. Ze is een zwijgzame exotische buitenstaanster. Het is typerend voor de film dat ze vrij vaak in beeld komt zonder dat er veel wordt prijsgegeven over haar beweegredenen. Je zou dat mysterieus kunnen noemen, maar zeker niet mystiek. Ze slaat haar omgeving gade met een voelbare melancholie.
Zonder dat daar veel woorden aan worden vuilgemaakt krijgt ze een onuitgesproken contact met Kamimura. In de film wordt dit contact niet uitgewerkt tot een liefdesgeschiedenis. Het is een van de vele gebeurtenissen in de kleine gemeenschap, net zoals het definitieve inslapen van de slapende man er ook een is.
Vele kleine gebeurtenissen en impressies geven samen een indruk van het leven en ook wel een beetje van de toekomst van deze gemeenschap. Het is niet moeilijk om te raden dat de oude molenaar met zijn houten watermolen zal verdwijnen en dat het landschap steeds meer doorsneden zal worden door wegen en industriële constructies.
De film slaat dat tamelijk berustend gade. Het is zeker geen pamflet voor het behouden van ongerepte natuur of oude zuivere waarden. De gedwongen stilstand van de hoofdpersoon maakt dat langzame processen zich snel lijken te voltrekken. Dat is een mooi beeld waar weinig warrigs aan is.

  • Jim Jarmusch maakte een ruig en ongepolijst portret van de oude rocker Neil Young en zijn oude band Crazy Horse. Year of the Horse bevat alles wat een goede popfilm moet hebben; veel en harde muziek, liederlijkheden achter de schermen en landerigheid tijdens de tour. Soms gefilmd als een dronken home movie, maar van het begin tot het eind onderhoudend en swingend.