Porno? Of erotiek?
Zoals een rechtgeaarde kunstenaar betaamt roept Cornelie Tollens, de maakster van de foto, vooral vragen op. Waarom een klassiek pornografische pose ontdoen van haar obscene hardheid en omtoveren in een verleidelijk sensueel beeld? Het antwoord op die vraag blijft in nevelen gehuld en zo hoort het ook in de kunst.
Hetzelfde geldt voor Tollens’ collega’s Pepe Smit, Marie-José Jongerius, Ellen Mandemaker, Frederieke Jochems en Jenny Wesley.
Waarom de camera op zichzelf, ouders, zusjes of baby’s richten. Om iets te ‘vertellen’? Iets ‘uit te drukken’? Wat dan precies? Het persoonlijke dat tegelijkertijd het meest algemene is?
Dat zou het kunnen zijn.
Neem nu Ellen Mandemakers foto’s (binnenkort in het gerenommeerde fotoblad Camera Austria) van zichzelf in de huiskamer. Ze toont zich hurkend voor de kachel, met ontbloot bovenlijf, de handen om de borsten geklemd, poserend voor de camera. De foto’s tonen details van het vrouwenlichaam in huiselijke atmosfeer. Schouderbladen met sproeten, een close-up van een borst met een pigmentvlek, en, al even huiselijk, een ontroerende opname van een grijswitte avocadopit op een bruingeruite bankovertrek.
Vormonderzoek naar zichzelf tegen de vertrouwde achtergrond van een gezellig brandende gashaard - Private Landscapes kent een hoog knusheidsgehalte.
Ook Pepe Smit houdt het intiem: ze bedrukte speelgoedverpleegstersschortjes met foto’s van zichzelf in de weer met haar baby: de fles gevend, een thermometer in de kont stekend of luiers wisselend. De door Smit gehanteerde attributen staan uitgestald op een in de muur geschroefd plankje rechts van de foto’s. Aardige, grappige foto’s. Zeggen ze iets over de zware taak van het moederschap? Geen idee. Maar aardig en grappig zijn ze wel, die foto’s.
Oost-Europees melancholisch ogen daarentegen de foto’s van Marie-José Jongerius (Blvd., Vrij Nederland). Ze fotografeerde haar ouders zittend op bed terwijl ze bedachtzaam de camera in blikken. Of haar vader, zittend in de badkuip, met weer diezelfde bedachtzame blik in de ogen. Of zichzelf, staand achter een met wit traliewerk beveiligd raam, bedachtzaam naar buiten starend.
Sterk werk, dat van Jongerius. Net zoals het vierluik De zusjes 1976-1996 van Frederieke Jochems, waarin ze vroegere fotoalbumkiekje (zusjes van een trap springend, liggend in het gras, poserend op het strand etcetra) twintig jaar later op een vervreemdende manier herfotografeerde.
Private Landscapes is een tentoonstelling zoals je die niet gauw in het museum zult zien: bescheiden van omvang maar toch drie verdiepingen omvattend, met als extra een oude, demente beagle, de muf ruikende huishond die je zwaar ademend door de tentoonstelling begeleidt.

  • La survivance du passé, Eerste Episode: afstemming. Een tentoonstellingsproject, ‘gebaseerd op de premisse dat de kunst ons een intuïtieve toegang tot de tijd kan verschaffen.’ Hoe dat eruitziet, tonen Voebe de Gruyter, Sjaak Langenberg, Suchan Kinoshta, Wineke van Muisewinkel en Henk Visch. Let ook op boek en symposium. Van 14 februari tot en met 22 maart in Galerie Van Dieten-d'Endt, Spuistraat 270, Amsterdam, tel. 020 - 6243064.
  • NL Hedendaagse kunst uit Nederland rondom de collectie van het Van Abbemuseum. Een van de interessantere tentoonstellingen van 1998. Het Van Abbe schotelt u een ‘kaleidoscopisch’ beeld van de Nederlandse hedendaagse kunst voor én werpt een verfrissende blik op het werk van René Daniels, Henk Visch, Suchan Kinoshita, Tiong Ang, Aernout Mik/Marjolijne Boonstra en anderen. Tot en met 13 april in het Van Abbemuseum, Eindhoven.
  • Nooitgedacht: Alex Bag te gast in De Unie. Eenmalige vertoning van de video’s Untitled Fall ‘95 en The Artist’s Mind. Met een inleiding door Alex Bag. Deze nieuwe ster aan het New Yorkse performers-firmament toont 'grungy’ video’s waarin de kunstwereld feestelijk op de hak wordt genomen. Vrijdag 20 februari, 20.30 uur in zaal De Unie, Mauritsweg 34, Rotterdam. Informatie: Rotterdamse Kunststichting, tel. 010-4141666.