Het beste boek is altijd het boek dat verrast. Iets wat je niet zag aankomen, en je opeens meesleurt de dieptes van zijn eigen vertelling in. Joshua Ferris sleurde me mee zijn To Rise Again at a Decent Hour, in iets dat begon als een cynische tandartsroman maar uitmondde in een invoelende bespiegeling over de dood, geloof en de kracht van iets niet-willen-weten. Gustaaf Peek deed het, in zijn achterstevorenvertelling Godin, held waarin hij de omvang van liefde laat zien vanuit het verlies van diezelfde liefde. En dit jaar las ik Guus Kuijers De bijbel voor ongelovigen, deel 1 (2012), toen ik dat uit had las ik ogenblikkelijk verder in De bijbel voor ongelovigen, deel 2 (2013), meteen daarna – inderdaad! – deel 3 (2014), en nu zit ik wat ongedurig te wachten op deel 4, waar Kuijer bij de uitreiking van de (laatste) AKO Literatuurprijs zei halverwege in te zijn.
De bijbel voor ongelovigen deel 2 en 3 verschenen vlot achter elkaar. Van hetzelfde laken een pak? Zeker niet. Deel 3 is een roman van intrige, het is het verhaal verteld door Seraja, een Filistijn die toevallig redelijk goed overweg kan met dat rare betweterige, onrustige volkje iets verderop in de woestijn dat zichzelf de joden noemt. Seraja is diplomaat, eerst aan het hof van koning Saul, die steeds labieler wordt totdat zijn voormalige oogappel, de herdersjongen David, het van hem overneemt en de Filistijnen in de pan hakt. Seraja staat erbij en kijkt ernaar en durft eigenlijk nauwelijks toe te geven dat hij zich meer Israëliet dan Filistijn voelt.
Deel 2 zijn meerdere vertellingen die elkaar opvolgen, van Mozes tot Simson met zijn wilde lokken. Het heeft bij tijd en wijle diezelfde spottende toon van deel 1 en deel 3, maar heeft een emotionelere drive. Het eerste verhaal wordt verteld door de dochter van de farao, de adoptiemoeder van Mozes die met trots en angst ziet hoe haar kind in opstand komt voor de joodse slaven. Haar stem is dapper, maar onzeker. Ze is liefdevol, maar scherp. Ze houdt van haar kind, maar begrijpt zijn keuzes niet altijd. Het tweede verhaal wordt verteld door haar echtgenoot. Zij is inmiddels overleden, maar hij hoort haar stem nog steeds in zijn hoofd. En de lezer hoort die ook – zozeer heeft Kuijer haar tot leven gewekt op zijn bladzijden.
Guus Kuijer, De Bijbel voor ongelovigen I [e-book] / De Bijbel voor ongelovigen II. e-book. [De Bijbel voor ongelovigen III](http://mindbus.go2cloud.org/affc?offerid=5&affid=22&url=http%3A%2F%2Fwww.athenaeum.nl%2Fshop%2Fdetails%2FDe+Bijbel+voor+ongelovigen++3%2F9789025302856)_
Joshua Ferris, To Rise Again at a Decent Hour
Gustaaf Peek, [Godin, held](http://mindbus.go2cloud.org/affc?offerid=5&affid=22&url=http%3A%2F%2Fwww.athenaeum.nl%2Fshop%2Fdetails%2FGodin%2c+held%2F9789021456829). e-book_