Nana. De naam al bezorgt me acute darmklachten. Nana is in het Frans een kitscherig woord, een armoedige herhaling van een droeve klank die door ruwe en grove zielen wordt gebruikt om een meisje of een jonge vrouw aan te duiden. Ik neem het woord nooit in mijn mond. Als Franse jongeren het over nana’s hebben, bedoelen ze kut, tieten en kont, kortom een anonieme samenscholing van vleeswaren. Zo denkt ook Nikki de Saint Phalle.
De nana waarmee zij mijn stad schandelijk gaat bevlekken en wereldwijd belachelijk gaat maken, is een misvormde homp vlees, een hypertrofie van kont, tieten en baarmoeder, een vergroeide en mismaakte mislukking van formaat. Een belediging voor de mens in het algemeen en de vrouw in het bijzonder. Dertig meter hoog op de Schiedamsedijk. Dertig meter gruwel tegenover de schoonheid zelf, de Erasmusbrug. Dertig meter, terwijl iedere centimeter van deze fel gekleurde tumor, die zijn infectueuze uitwerking op de omgeving niet zal missen, er één te veel is. Ik lees dat Nikki de Saint Phalle haar nana heeft gemodelleerd naar ‘een mythologisch archetype van de oermoeder’. Als dat zo is krijg ik spijt dat ik niet uit een kakkerlak of een spin ben geboren, want met de nanaïstische oermoeder als oorsprong van het leven wens ik niets te maken te hebben.
Nikki de Saint Phalle is in de vroege jaren zestig door haar ‘tableaux-surprises’, ook wel ‘les Tirs’ genoemd, beroemd geworden. Het waren reliëfs van gips waaraan zakjes vol verf hingen. De toeschouwer werd uitgenodigd om de kunstwerken zelf te voltooien door met een geweer op de zakjes te schieten. Kunst omdat je toch wat moet. Maar nu schiet Nikki zelf op andermans werk met kernkoppen vol nana’s. In de Encyclopaedia Universalis worden de nana’s van Nikki omschreven als de manifestatie van een ‘weelderige vernielzucht’. Maar Rotterdam is al een keer vernield! Toch vroeg het stadsbestuur aan mevrouw De Saint Phalle om jaren prachtig bouwwerk in één klap teniet te doen. Want geen misverstand: een nana à la De Saint Phalle verdraagt alleen een Efteling-achtige omgeving.
De reuze gruweltante van de française moet een soort voorportaal worden van een medisch attractiepark in het centrum van de stad. Van het eerste ontwerp is men behoorlijk geschrokken in de Maasstad, maar niemand die het lef had De Saint Phalle en haar opgeblazen pop over de grens te zetten. Wat mij betreft met een gouden handdruk voor haar oude dag. Deze week mocht ze op herhaling. Haar nana is geen negen maanden zwanger meer maar achteneenhalf. Ach, en ook een laagje vet meer of minder bij de billen en borsten, daar kan de kunstenares best mee leven. En die stompzinnige Rotterdamse bestuurders springen een gat in de lucht: hoera, de nieuwe versie beïnvloedt de omgeving minder dan de vorige!
De vernieling van Rotterdam ligt dus nog steeds op schema en het is akelig stil in de stad. Ik snap er niets van. Wekenlang werden wij bedolven onder de kreten van verontwaardiging die het volk slaakte naar aanleiding van de aankoop van Victory Boogie Woogie. In wezen een peuleschil: het schilderij van Mondriaan is misschien het duurste en lelijkste ooit door Nederland gekocht, maar je kunt het tenminste in een museum wegstoppen. Zo'n ding neemt weinig plaats in beslag en na een tijdje kun je hem ook nog doorverkopen. Maar om een nana van dertig meter kun je niet heen.
Het wordt tijd voor een algehele mobilisatie. De Rotterdammers zullen massaal in verzet moeten gaan als ze niet door de vette reuzin verpletterd willen worden. Alle middelen zijn geoorloofd. En als het op een sabotage-actie van de nana-bouwput moet aankomen, wil ik graag voor de explosieven zorgen.
Rubriek
Nana
Mijn maag klotst in mijn keel. Walging, misselijkheid, angst, woede. Zo moeten de Rotterdammers zich hebben gevoeld meer dan vijftig jaar geleden toen de hemel boven hun hoofden openspleet. Maar nu is de tweede vernietiging van hartje Rotterdam aanstaande, en ik moet ervan kokhalzen. Dit keer geen Duitsers, bommen en parachutisten. Een bejaarde Franse kunstenares - en voor die nationaliteit zal ik me voortaan diep schamen - zal als een engel des doods het gezicht van de stad aan gruzelementen slaan. Zonder haar medeplichtigen op de Coolsingel was er overigens niets gebeurd.
www.groene.nl/1998/47