New York – Afgelopen zondag overleed Nancy Reagan, de vrouw van wijlen oud-president Ronald Reagan (1981-1989). Over de doden niets dan goeds, natuurlijk, en de meeste necrologieën in zowel liberale als conservatieve Amerikaanse publicaties beperkten zich dan ook tot beschrijvingen van haar als ‘invloedrijke en beschermende First Lady’ (The New York Times) of als ‘een vrouw met geweldige politieke instincten en de verpersoonlijking van klasse’ (Fox News).

Hoe anders is het beeld dat de journaliste Kitty Kelley in 2000 schetste in Nancy Reagan: The Unauthorized Biography. In zijn recensie voor Newsday noemde politicoloog Corey Robin het boek ‘meer dan een gemene aanval op een gemene vrouw. Het is ook een schrijnende kroniek van de verborgen geschiedenis van Amerika: de obsessieve zoektocht naar privilege in een land dat het bestaan ervan ontkent.’

Kelley’s boek begon op volle kracht. Haar openingszin: ‘Slechts twee items op de geboorteakte van Nancy Reagan zijn nog accuraat: haar geslacht en haar huidskleur. Bijna elk ander item is verzonnen of later opnieuw uitgevonden.’ Robin omschreef het boek als ‘een genadeloos verhaal over een arm, ongelukkig meisje dat zichzelf naar de top liegt. Het onderweg geproduceerde afval: de verzwegen zelfmoord van een oom na een ongelukkig huwelijk; een afgewezen biologische vader en een omarmde adoptief-vader, allemaal om geld; een wanhopig huwelijk met een tweederangs acteur met oog voor andere vrouwen en een grillig hart, maar een gedeelde voorliefde voor ambitieuze fantasieën.’

Het leven van Nancy Reagan suggereert dus dat de kosten van het beklimmen van de sociale ladder in Amerika persoonlijk ongeluk overstijgt. Robin: ‘Door ons verlangen naar een aristocratie lijden we in dit land aan ongeneeslijk collectief zelfbedrog, weigeren we te erkennen dat de armen bij ons horen, dat een op verering van persoonlijk succes gebouwde maatschappij betekent dat dit slechts voor enkelen is weggelegd en dat rijkdom geen maatstaf is van verdienste, maar van geluk, macht en connecties.’

Robin schreef zijn recensie zestien jaar terug, niet lang na de Republikeinse pogingen om Bill Clinton af te zetten vanwege zijn relatie met Monica Lewinsky. In die context wees hij erop dat bedrog ‘het politieke lichaam’ kan schaden. Robin: ‘Zo bezien blijft Kelley’s biografie een werk van onvervulde profetie, dat niet anticipeert op de Clinton-schandalen maar op het conflict dat zich straks aandient als Amerika ontwaakt en zich de ongelijkheid realiseert die in naam van Nancy is gecreëerd.’