Een goed voorbeeld is de registratie die Nederland van Boven maakte van Koninginnedag 2011 in Amsterdam. Als je de oranje massa ziet krioelen door de smalle straten van het centrum, word je je weer bewust hoe de historische structuur van de stad nauwelijks berekend is op het moderne leven. Dat er te weinig ruimte is om de grote hoeveelheid fietsers kwijt te kunnen wordt voor lief genomen in het dagelijks leven, scheefgezakte huizen worden niet meer gezien en de kleine straatstenen die in de winter verraderlijk glad zijn, en in de zomer verraderlijk voor hooggehakte dames liggen er nu eenmaal. Ongemakken die in het dagelijks leven vanaf de grond nauwelijks meer worden gezien, maar door de afstand die letterlijk wordt genomen in het televisieprogramma weer zichtbaar zijn.
Het Koninginnedag-filmpje toont ook hoe moeilijk stadsplanning eigenlijk is en hoe groot de gaten kunnen zijn tussen de goedbedoelde plannen en de eigenlijke bewegingspatronen van de mensen in de stad. Aan de hand van mobiele telefoongegevens wordt gecontroleerd of de ‘georganiseerde chaos’ - de enorme stroom feestgangers door drie hoofdroutes door de stad trachten te leiden - wel werkt.
Nederland van Boven brengt een mix van expertise (van waterbeheer tot files en vrijetijdsbesteding), datajournalistiek, animaties en beelden vanuit de lucht en vanaf de grond. Hierbij worden vaak meerdere gegevensverzamelingen gecombineerd, om zo nieuwe verbanden te kunnen leggen. De centrale vraag luidt hierbij telkens: hoe is het land gevormd en hoe functioneert het?
Zo blijkt uit een datavisualistatie van de gedragspatronen van twee wooncomplexen uit Rotterdam de verschillen in bewegingspatronen tussen oudere en jongere bewoners. Waar ouderen zich voornamelijk in de binnenstad ophouden en shortcuts nemen door kleine straatjes, fietsen de jongere bewoners makkelijk even naar een hippere buurt of helemaal de stad uit. Het doet de kijker de vraag stellen hoe een stad eruit ziet als ruimtebeleid kan worden afgestemd op dit soort data.
Ook brengt Nederland van Boven zaken naar de oppervlakte die met het blote oog helemaal niet te zien zijn. Een beetje graven toont bijvoorbeeld het enorme netwerk aan rioolbuizen, drinkwaterleidingen, transportbuizen, stadsverwarming, internet, elektriciteit en televisiekabels dat nodig is om een stedelijke omgeving draaiende te houden.
En de Hollandse luchten blijken ineens doorkruist te worden door wel 1,5 miljoen vluchten per jaar. Een getal dat maakt dat er na een week geen plek boven Nederland te noemen is waar niet wordt gevlogen. Een complete infrastructuur, nog vele malen ingewikkelder dan op de grond, wordt zichtbaar.
Meer lezen en kijken?
Op 14 november is het tweede seizoen van Nederland van Boven begonnen. Bekijk het iedere donderdag om 22.20 uur op Nederland 1. Alle afleveringen van seizoen 1 en 2 zijn hier terug te zien. Nederland van Boven heeft ook meegewerkt aan de prachtige nieuwe Bosatlas die onlangs is gelanceerd.
Voor Stadsleven ‘De Stad door Andere Ogen‘ wordt een maand lang de stad van een andere kant getoond. In de maand december zal elke dag een post worden geplaatst waarin bijzondere kijkers en kunstenaars het idee van wat een stad is uitdagen. Lees ze hier allemaal terug.