De nestbevuilers bevuilen het nest met als bedoeling dat het nest een grondige wasbeurt ondergaat.
Maar de andere bewoners van het nest vinden dat te veel gedoe. Liever onder het tapijt die meug. Wat moeten de buren wel niet denken. En als het stinkt het raampje op een kier. Hoogstens.
Alle soorten nesten hebben nestbevuilers. Het soort bonte kuikens dat graag de nek over het randje steekt. Het soort dat graag de snavel open trekt. Niet kan wachten om de vleugels uit te slaan.
Zoals gezegd: alle nesten kennen dat soort paradijsvogels.
Of je de zangeres Anouk neemt die de Zwarte-Piet-traditie op de korrel neemt of Ayaan Hirsi Ali die de religieuze mannenmaatschappij er van langs geeft. Jan Wolkers die de starre gereformeerde moraal aanpakt of jonge Turks- of Marokkaans-Nederlandse opiniemakers die naast de traditie van hun ouders ook de moderniteit openlijk en provocatief omarmen.
Die categorieën moeten het vaak verbaal ontgelden. Ze hebben de andere vogels boos gemaakt. ‘Wat is er mis met ons nest.’ ‘Zwarte Piet is prima. Niks mee aan de hand’, of: ‘Ons geloof bepaalt ons handelen. Zo is het en niet anders.’
De nestbevuilers lopen voor de troepen uit. ‘Negerhoer’ krijgen ze te horen of: ‘Excuusturk’.
Ook hun motieven worden in twijfel getrokken. ‘Je bent alleen voor Zwarte Piet omdat je op zwarte mannen valt’, krijgt Anouk te horen. Alsof Anouk niet mannen van welke kleur dan ook zou bekoren zonder haar Piet-acties. ‘Je probeert de witte elite te paaien’, krijgen allochtone opiniemakers te horen. Alsof je mening bij geboorte vast ligt en vrijzinnig seculiere meningen alleen voor ‘rijke blanken’ zouden zijn.
Het is jammer dat de verschillende nestbevuilers elkaar niet herkennen. Dat ze de parallellen niet zien.
Ook de buitenwereld ziet de overeenkomsten soms niet. Ze zien graag dat ‘het andere nest’ wordt bevuild. Maar bij het eigen nest moet het vuil het liefst onder het tapijt. Hoogstens dat raam op een kiertje.
‘Ja maar. Je vergelijkt zomaar Ayaan met Anouk. Dat kan helemaal niet! De een is voor hunnie en de ander is voor ons. Zo is het nu eenmaal. De een speelt met wit en de ander met zwart. Zo is het nu eenmaal afgesproken. De een maakt ons heel erg boos en de ander is oké want die maakt die klootzakken aan de andere kant boos.’
Juist daarom vergelijk ik ze. Een Anouk en een Ayaan strijden voor hetzelfde en tegen hetzelfde. De strijd tegen ingebakken racisme is dezelfde als tegen geïnstitutionaliseerd seksisme. En het is beide een strijd tegen het tribale en voor de waardigheid van het individu.
En dat is een strijd die niet te strijden is zonder tegen de schenen van de macht en haar volgers te schoppen. Niet zonder eerst grote groepen van je te vervreemden. Niet zonder symbolen te vellen. Het gaat niet zonder kwetsen. Het gaat niet zonder vijanden te maken. Niet zonder uitvergrotingen. Niet zonder provocatie.
Elke verandering heeft een voorhoede. Elk nest heeft een bevuiler nodig. Zonder dat wordt geen nest ooit echt schoon. Zonder dat leren de kuikens nooit goed vliegen.