Beijing – Het had de grootste beursgang van de geschiedenis moeten worden. Het liep voor China’s rijkste man uit op een diepe vernedering. Ondanks zijn 59 miljard dollar weet nu ook Jack Ma wie de baas is. Hij had het gewaagd de Communistische Partij te kritiseren en voor straf ging het beursdebuut van zijn kolossale online-bedrijf Ant (Mier) op het laatste moment niet door. Ma was even een uitspraak van Xi Jinping vergeten: ‘Regering, leger, maatschappij en onderwijs, noord, zuid, oost, west en midden, de partij leidt alles.’
Met zijn webwinkel Alibaba en de betaalapp Alipay werd de oud-leraar Engels Jack Ma puissant rijk. Mede dankzij corona heeft Alipay het papieren geld en de creditcards vrijwel verdrongen. De betaalapp werd ondergebracht in de Ant Group. Dit bedrijf voor financiële dienstverlening werd razend populair bij het Chinese midden- en kleinbedrijf, omdat het doet wat de staatsbanken nalaten: op soepele voorwaarden leningen verstrekken aan miljoenen middelgrote en kleine ondernemingen. De staatsbanken daarentegen geven hun kredieten bij voorkeur aan de grote staatsbedrijven.
De Partij bleek van het succes van Ant niet gecharmeerd. Maar belooft de overheid dan niet voortdurend steun aan het particuliere mkb? Zeker, maar ze geeft er nauwelijks uitvoering aan. De staatsbedrijven vormen immers het bastion van waaruit de Partij de economie controleert. Privé-ondernemingen zijn prima zolang ze zich laten leiden door de Partij en hun plaats kennen. Als ze te machtig worden riskeert hun baas zijn bedrijf en soms ook zijn vrijheid. Maar de megamagnaat Jack Ma leek onaantastbaar. Hij had zich ingedekt door zitting te nemen in het hoogste adviescollege van de Partij, dat loyaliteit aan Xi als leidend principe heeft.
Ma’s aankondiging dat hij Ant voor 37 miljard dollar naar de beurzen van Shanghai en Hongkong zou brengen, deed de financiële wereld trillen van opwinding. China’s financiële toezichthouders trilden ook: ze waren bang dat de financiële online-bedrijven oncontroleerbaar zouden worden en dat de mammoetmier het hele financiële systeem zou ontwrichten. Kort tevoren had Ma op een fintech-conferentie verteld dat de Chinese banken behept waren met een ‘pandjeshuismentaliteit’ en nog altijd regels hanteerden voor een treinstation, die hopeloos tekortschieten voor zijn vliegveld van digitale financiële producten. De beursgang van Ant is voor minstens een half jaar opgeschort en zal dan veel bescheidener zijn. Ma’s glans als fintech-tycoon is verbleekt. Niet Ma maar de Partij regeert.