Het begint met zo’n grote, roestige pijp in een hydro-elektrische dam, een perfecte, ronde vorm waar een krachtige straal water doorheen spuit. Een opvallend beeld: een cirkel suggereert harmonie, water wijst op zuivering. Maar schijn bedriegt. Woede en opstand hangen in de lucht, verwoord door hoofdpersoon Josh (Jesse Eisenberg): het is niet oké als de zalm in de rivier uitsterft alleen maar zodat ‘je je fucking iPod kunt opladen’. Josh, werkzaam op een milieuvriendelijke boerderij, is geradicaliseerd, net als een kennis, de mooie Dena (Dakota Fanning). Samen met een ex-militair, Harmon (Peter Sarsgaard) smeden Jesse en Dena een plan om de dam op te blazen.
Een groot deel van de film focust op het plannen en uitvoeren van de aanslag. Er is weinig dialoog en nog minder licht; soms krijg je het gevoel naar een jaren-zeventigthriller te kijken waarin de sfeer van paranoia allesoverheersend is. Bij een tuincentrum wachten Josh en Harmon in de auto terwijl Dena de bedrijfsleider probeert over te halen chemische mest aan haar te verkopen, ook al heeft ze geen legitimatiebewijs bij zich. Wat Reichardt suggereert, is behoorlijk subversief: drie jonge mensen uit het Amerikaanse heartland, Oregon, smeden een complot alsof ze ‘terroristen’ zijn. En dat zijn ze ook. Ze huren een hutje in een vakantieoord naast de rivier. De normale wereld – dagjesmensen, wandelaars, hengelaars – trekt aan hun ogen voorbij als in een droom. ’s Nachts laden ze een bootje vol zelfgemaakte explosieven. Hoe wrang: een bom gemaakt van dezelfde mest die ze gebruiken voor het ecologisch verantwoord verbouwen van gewassen. De corruptie is compleet. Een van hen zegt het met zoveel woorden: er is niets natuurlijks aan wat we hier doen.
Net als in Meek’s Cutoff, waarin de reis van een groepje pioniers in 1845 langs de Oregon Trail westwaarts op zoek naar nieuw land en nieuw leven een uitzichtloze onderneming is, schept regisseur Reichardt ook in Night Moves een sfeer van beklemming en ambiguïteit: als de speurtocht naar de aanslagplegers is begonnen, moeten Josh, Harmon en Dena zich verwijderen uit de maatschappij. Tegen Josh zegt Harmon: ‘You have got to get lost, real lost.’ Maar naarmate het geweten van de drie aanslagplegers gaat knagen, blijkt dat ze toch al verloren waren. Josh staat alleen, ook op de boerderij waar de groep belangrijker is dan het individu. Pleegde hij de aanslag omdat hij iets voor de maatschappij wilde doen, of is er meer aan de hand, iets met Dena, een mooie, jonge vrouw uit een steenrijk gezin wier beweegredenen ook duister zijn?
Uiteindelijk trekt Reichardt de sluiter van de camera volledig open – in een fel verlichte scène waarin het cirkelmotief uit het begin terugkeert. Dan wordt alles duidelijk, alles verandert. De betekenis van de film toont zich voor het eerst, in die laatste minuten waarin Josh zichzelf ziet, waarin de beweging terug naar het begin is: een jongen en een meisje bij een rivier op zoek naar een manier om verandering te forceren.
Te zien vanaf 5 juni
Beeld: Dena (Dakota Fanning) en Josh (Jesse Eisenberg) in Night Moves (Magine Filmdistributie).